پاورپوینت تاریخ ادبیات ایران

پاورپوینت تاریخ ادبیات ایران

ادب به همة افعال پسندیده‏ای گفته می‏شود كه از نفس صادر می‏گردد و فرق آن با اخلاق در این است كه اخلاق، هم به افعال پسندیده و هم به افعال ناپسند اطلاق می‏گردد.

از دیرباز فنون مربوط به ادب را فنون ادبیه یا علوم ادبیه گفته‏اند و مجموع فنون ادبیه را ادبیات نام داده‏اند. قدما در تعداد فنون ادبی اختلاف دارند. بعضی آن را هشت فن و برخی بیشتر دانسته‏اند.

ادبیات در اصل جمع ادبیه است. با حذف موصوف آن (فنون یا علوم)، ولی عادةً در فارسی آن را جمع .ادب به كار برده‏اند.

ادیب در آن روزگار به كسانی گفته می‏شد كه از همة دانشهای ادبی یا بیشتر آنها كمابیش آگاهی داشت.
به تعبیر عام ادبیات معنای وسیعی دارد و بسیاری از آثار علمی و فكری را شامل می‏شود. اما به تعبیر خاص، ادبیات به معانی گوناگون به كار می‏رود.

اثر ادبی سخنی است كه اندیشه و احساس و تجربة گوینده یا نویسنده را آمیخته با تخیّل هنرمندانه بیان كند. وسیلة آفرینش اثر ادبی كلمه‏ها و جمله‏ها، یعنی زبان است.

شاعر یا نویسنده هنگامی می‏تواند اثری ادبی بیافریند كه خود شادیها، رنجها، آرزوها، ناكامیها و فراز و نشیبهای زندگی را آزموده باشد. به همین سبب اثر ادبی در ظاهر بیانگر عاطفه، اندیشه و تجربة یك نویسنده یا شاعر است.

تاریخ ادبیات، تنها تاریخ شاعران و نویسندگان نیست. با تحقیق در ادبیات ملتی، می‏توان پی برد كه آن ملت چگونه می‏زیسته است، و به حیات چگونه نگریسته است، و احساس آن ملت چگونه بوده است.

تاریخ ادبیات آینة تمام نمای حیات ملی و معنوی ملتهاست.

محیط اجتماعی مؤثرترین عامل در پدید آمدن آثار ادبی است. در دوره‏ای كه مردم رفاهی نسبی داشته‏اند و زمام امور مملكتی در دست فرمانروایان عادل و مقتدر بوده، گویندگان و نویسندگان آن دوره آثار برجسته‏ای عرضه كرده‏اند و برعكس روزگاری كه جامعه با انحطاط روبرو شده، تدریجاً آثار انحطاط به ادبیات نیز نفوذ كرده است.

همان‏طور كه كودك در خانوادة خود چیزهایی را از والدین و اطرافیان خود فرامی‏گیرد، شاعر یا نویسنده هم برای آفرینش اثر خویش ناگزیر به پیشینیان توجه می‏كند و از آثار آنان بهره می‏گیرد.

برای آنكه بتوان تاریخ ادبیات ایران را دقیقاً و باتوجّه به نقطه‏های عطف تاریخی مورد بررسی قرار داد ناگزیر باید آن را به ادوار مختلف تاریخی تقسیم كرد.

در زمان سامانیان سلسله‏های كوچكتری نظیر آل‏‏مأمون، آل‏محتاج و آل‏عراق در بعضی از نواحی ایران حكومت می‏كرده‏اند كه گروهی از شاعران و دانشمندان در دربار آنان می‏زیسته‏اند و از نواخت آنان برخوردار بودند.

طی آخرین سالهای 3000 ق.م در شوش تمدنی پدید آمد كه هرچند تحت‏نفوذ قوی بین‏النهرین قرار گرفت، خط مخصوصی به نام «عیلامی مقدم» ایجاد كرد.

سیلك(Sialk) نزدیك كاشان تنها نقطه‏ای در نجد ایران است كه پیش از عهد هخامنشی مدارك كتبی در آن به دست آمده است.

در نجد ایران اقوام بومی غیرایرانی می‏زیستند. ایرانیان در اواسط و شاید هم در اواخر هزارة دوم قبل از میلاد به این سرزمین آمده‏اند.
1. عیلامی‏ها (جنوب‏غربی ایران) كاسی‏ها (اطراف زاگرس و لرستان) كادوسی‏ها (گیلان) تپوری‏ها (مازندران) از
جمله ساكنان ایران در عهد ماقبل آریاییها بودند.

قدیمی‏ترین آثار نژاد هند و اروپایی را ـ از هزارة چهارم قبل از میلاد ـ در سرزمین گسترده‏ای می‏توان دید كه از شرق به سرچشمه‏های ینی‏سئی و از غرب تا كرانه‏های شمال‏غربی دریای سیاه محدود می‏شود.

در اساطیر ایرانی آمده است كه انسان از خورشید به وجود آمده و نور خورشید از نوری است كه در نطفة كیومرث بوده
است. در اساطیر هندی یَمَ
جم= (yama)
خدای خورشیدی انسانها را آفریده است.

مسئلة جاودانگی زن و میرنده بودن مرد را در اساطیر ایرانی می‏توان یافت. واژة «زن» با «زادن» مربوط است و نام كیومرث به معنی زنده میرا است (gayo mareta). اجساد مردگان را در حالتی كه پاها را جمع كرده‏اند و روی مردگان را با گل اخرا اندوده می‏یابیم.

گِلِ اُخرا نَمادِ خون است و حالت مرده در گور همانند حالت جنین در رحم است. مرگ تولدی دیگر و حیاتی تازه است.

سوزاندن اجساد نیز در ارتباط با خورشید توجیه می‏شود، زیرا آتش بر روی زمین مظهر نور و گرمای خورشید است.

در اساطیر ایرانی همه چیز به سمت زمین میل دارد جز آتش كه به سمت خورشید مایل است. پس اگر انسان از خورشید است كه بر‏زمین افتاده باید او را سوزاند تا به سرمنزل نخست باز گردد.

مرگ پیوستن به نور مطلق است. همچنانكه در عرفان فنا شرط بقاست. بهشت بزرگ در خورشید است (عیسی (ع) نیز در آسمان چهارم است كه برطبق هیئت قدیم فلك خورشید است.

ظاهراً در حدود 2000 ق.م نشانه‏های مهاجرت نژاد هند و اروپایی به سرزمینهای تازه مشاهده می‏گردد. رام كردن اسب این مهاجرتها را آسان می‏ساخت

اسب جانور وحشی جلگه‏های روسیه و سیبری غربی و جنوب‏غربی بود. هند و اروپاییان رام كردن اسب را ضمن تماسهایی كه از طریق قفقاز با بین‏النهرین داشتند از اقوام بین‏النهرین آموختند.

ظاهراً براثر استفاده از اسب و گردونه بوده است كه اقوام هند و اروپایی توانستند از جانب مغرب تا دل اروپای امروزی و سواحل رود راین و دانمارك پیش روند

سومریها (یا شومریها)‏ی نخستین كه ظاهراً ابتدا در كوهستانهای ایران می‏زیستند، قومی بودند كه در قسمت جنوب‏غربی بین‏النهرین سكونت كردند. به زبانی غیر سامی سخن می‏گفتند. تمدن سومری عمدتاً زراعی بود.