چارچوب نظری و پیشینه پژوهش درباره خلاقیت

چارچوب نظری و پیشینه پژوهش خلاقیت عنوان نوشتار برای فصل دوم پایان نامه می باشد.

تورنس  (1973): "خلاقیت عبارت است از حساسیت به مسائل، کمبودها، مشکلات وخطاهای موجود در دانش، حدس زدن، تشکیل فرضیه هایی در باره این کمبودها، ارزشیابی و آزمایش این حدسها و فرضیه ها و احتمالاً اصلاح و آزمودن مجدد آنها و در نهایت نتیجه گیری ".

تورنس که تحت تاثیر چهارچوب نظری گیلفورد است خلاقیت را مرکب از چهار عامل اصلی می دانند که عبارتند از:
۱-    سیالی   : توانائی تولید تعداد بی شماری ایده در قالب تصویر با فرض پاسخ و عقیده در مورد آن. 
۲-    ابتکار   : توانائی تولید ایده هایی که از ایده های عادی و رایج متفاوت است. 
۳-    انعطاف پذیری   : توانائی تولید انواع گوناگون و متنوع ایده ها در قالب تصویر و ارائه راه حلهای نو. 
۴-    بسط   : توانائی اضافه کردن جزئیات یا تکمیل ایده های تصویری( کفایت، ۱۳۷۳).

به زبان ساده می توان گفت : "خلاقیت عبارت است از بکارگیری توانائیهای ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید ". از مضامین بکار گرفته شده در تعاریف فوق چنین برمی آید که اولاً ماهیت خلاقیت به چگونگی تفکر انسان و نتیجه آن بستگی دارد و ثانیاً مشتمل بر یافتن راهها و روش های جدید و مؤثر می باشد. 
 

فرهنگ توصیفی اصطلاحات روانشناسی: "تفکرخلاق تفکری است که مشخصه اصلی آن توانائی کنارگذاشتن فرض های غیرلازم و زایش افکاراصیل است "(برونو، ۱۳۷۰). در بحث ماهیت و اندازه گیری خلاقیت بیش از هرکس دیگر نام گلیفورد (۱۹۶۰)،  مطرح است. به نظر او هوش ۱۲۰ عامل و توانائی مختلف را شامل می شود که تنها حدود ۵۰ عامل آن شناخته شده است. این توانائیها به دو دسته اصلی "مربوط به حافظه " و "مربوط به تفکر" تقسیم می شوند البته سهم توانائیهای مربوط به تفکر خیلی زیادتر است. توانائیهای تفکر همگرا  و تفکر واگرا   بخشی از توانائیهای تفکر هستند که هر کدام عوامل ریزتری نیز دارند. گیلفورد در ابتدا، توانائیهای مربوط به خلاقیت را شامل تفگر واگرا دانست اما بعداً دریافت عوامل جزیی تر دیگری نیز در این مقوله دخیل هستند. به نظر گیلفورد تفکر واگرا یا همان خلاقیت هشت بعداساسی به شرح زیر دارد که عبارتنداز : ( حسن زاده، ۱۳۸۳). 

فهرست مطالب

تعریف نظری خلاقیت

تعریف عملیاتی خلاقیت

فصل دوم مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره خلاقیت

 خلاقیت    18
تعاریف خلاصه چند تن از مشاهیر زمینه تحقیقات و منابع علمی خلاقیت    18
نظریه های خلاقیت    22
– خلاقیت به عنوان ودیعه الهی  :    22
– خلاقیت به عنوان دیوانگی :    22
– خلاقیت بعنوان نبوغ شهودی  :    23
– خلاقیت به عنوان نیروی حیاتی  :    24
– نظریه تداعی گرایی :    25
– نظریه گشتالت :    26
نظریه روانکاوی :    26
روانکاوان و پیروان جدید فروید :    28
– نظریه انسانگرایی کارل راجرز وآبراهام مازلو :    28
– نظریه تحلیل عوامل  گیلفورد  :    30
– نظریه رشد روانی – اجتماعی اریک اریکسون :    31
– نظریه سینکتیکز یا بدیعه پردازیگوردون :    32
۲-۳ ارتباط متغیرهای پژوهش    33
۲-۳-۱ رابطه خلاقیت و عزت نفس:    33
۲-۳-۲ رابطه تعصب و عزت نفس:    37
۲-۳-۳ رابطه تعصب و خلاقیت:    40
۲-۴ پیشینه‌ی پژوهشی    41
۲-۴-۱ پیشینه‌ی خارجی    41
۲-۴-۲- پیشینه‌ی داخلی    48
جمع بندی    54
خلاصه ای از مطالب ارائه شده    56
 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی