اثرات تاریخهای مختلف كاشت بر روی عملكرد و اجزاء عملكرد ارقام ماش و لاینهای امید بخش

اثرات تاریخهای مختلف كاشت بر روی عملكرد و اجزاء عملكرد ارقام ماش و لاینهای امید بخش

اثرات تاریخهای مختلف كاشت بر روی عملكرد و اجزاء عملكرد ارقام ماش و لاینهای امید بخش در منطقه ورامین

فهرست مطالب

عنوان

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول : کلیات 2

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-1حبوبات و اهمیت آنها……………………………………………………………………………………………….. 5

1-2 تاریخچه پیدایش ماش……………………………………………………………………………………………….. 6

1-3منشاو پراکندگی جغرافیایی ماش……………………………………………………………………………….. 7

1-4خصوصیات مرفولوژیکی ماش…………………………………………………………………………………. 8

1-5 مشخصات اکولوژیکی وماش…………………………………………………………………………………… 9

1-6نیاز کودی……………………………………………………………………………………………………………….. 10

1-7عملکرد دانه ……………………………………………………………………………………………………………. 10

1-8آفات و امراض ……………………………………………………………………………………………………….. 11

1-9عملیات زراعی………………………………………………………………………………………………………… 11

1-10اهمیت و ارزش غذایی ماش……………………………………………………………………………………. 12

1-11سطح زیرکشت و میزان تولید ماش…………………………………………………………………………. 13

1-12ویژگیهای گیاهشناسی ماش…………………………………………………………………………………….. 16

1-13سازگاری ماش………………………………………………………………………………………………………. 16

1-14فیزیولوژی ماش …………………………………………………………………………………………………… 17

1-15تهیه زمین و کشت ………………………………………………………………………………………………… 18

1-16نیازآبی ………………………………………………………………………………………………………………… 18

1-17نیازکودی …………………………………………………………………………………………………………….. 19

1-18تناوب زراعی ………………………………………………………………………………………………………. 19

1-19 آفات و بیماریها …………………………………………………………………………………………………… 20

1-20برداشت و عملکرد ماش………………………………………………………………………………………… 21

1-21ارقام ماش در ایران……………………………………………………………………………………………….. 21

1-22مواردمصرف ماش………………………………………………………………………………………………… 21

فهرست مطالب

عنوان

فصل دوم : بررسی منابع 23

2-1تاریخ کاشت و اثر آن بر عملکرد و اجزاء عملکرد……………………………… 24

2-2شاخصهای رشد…………………………………………………………… 32

فصل سوم : مواد روشها 34

3-1زمان و محل اجرای آزمایش……………………………………………….. 35

3-2خصوصیات اقلیمی منطقه ورامین…………………………………………… 35

3-3مشخصات طرح آزمایشی ………………………………………………… 36

3-4اندازه گیری صفات ……………………………………………………… 37

3-5درجه روز رشد………………………………………………………….. 37

3-6سرعت رشد محصول……………………………………………………. 37

3-7شاخص سطح برگ………………………………………………………. 38

3-8تجزیه آماری …………………………………………………………… 38

فصل چهارم : نتایج و بحث 40

4-1تعداد غلاف در بوته ………………………………………………………… 41

4-2تعداد دانه در غلاف……………..…………………………………………. 45

4-3تعداد گره در ساقه اصلی…………..………………………………………… 49

4-4تعداد روز تا رسیدگی……………………………………………………….. 51

4-5ارتفاع بوته …………………………………………………………&hell
ip;….. 54

4-6وزن هزار دانه…………..……………………………………………… 58

4-7عملکرد بیولوژیکی…………..………………………………………….. 61

4-8عملکرددانه……………………………………………………………….. 65

4-9شاخص برداشت …………………………………………………………… 69

4-10شاخص سطح برگ……………………………………………………… 73

4-11درصد پروتئین دانه ………………………………………………………. 75

فهرست مطالب

عنوان

4-12درجه-روزرشد ……………………………………………………(GDD)

4-13سرعت رشد محصول (CGR)……………………………………………. 81

4-14سرعت رشد نسبی………………………………………………….(RGR) 85

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات 89

فهرست منابع وماخذ………………………..………………………………….. 91

چکیده انگلیسی…………………..…………………………………………… 103

فهرست جداول

عنوان

جدول1- سطح زیر کشت، میزان تولید وعملکرد ماش سبز دردنیا و چند کشور آسیایی……………….. 14

جدول 2- سطح زیر کشت و مقدار تولید ماش بر حسب استان……………………………………………. 15

جدول 3- تناوب ماش با سایر نباتات زراعی مختلف در ایران و آمریکا……………………………….. 20

جدول 4- خصوصیات شیمیایی خاک مزرعه محل اجرای طرح…………………………………………. 35

جدول 5- تجزیه واریانس داده ها برای صفات تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف……………. 41

جدول 6 -تجزیه واریانس صفات تعداد گره در ساقه اصلی و تعداد روز تا رسیدگی……………………. 49

جدول 7- تجزیه واریانس صفات ارتفاع بوته و وزن هزار دانه………………………………………….. 56

جدول 8 – تجزیه واریانس صفات عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی ………………………………….. 61

جدول 9- تجزیه واریانس داده ها برای صفات شاخص برداشت و شاخص سطح برگ…………………. 70

جدول 10- تجزیه واریانس داده ها برای صفات درصد پروتئین دانه و درجه-روز رشد……………….. 76

جدول 11- روند تغییرات تعداد روز تا رسیدگی ، درجه- روز رشد و عملکرد دانه در تاریخهای کاشت 85

جدول 12- تجزیه واریانس برای سرعت رشد محصول (CGR) و سرعت رشد نسبی (RGR)……… 87

فهرست نمودارها

عنوان

نمودار 1- روند تغییرات تعداد غلاف در بوته در تاریخهای مختلف کاشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)……… 42

نمودار 2- مقایسه میانگین تعداد غلاف در بوته در ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)………… 43

نمودار 3- روند تغییرات میانگین تعداد غلاف در بوته ارقام ماش در تاریخهای مختلف کاشت…………… 44

نمودار 4- روند تغییرات تعداد دانه در غلاف در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)……….. 45

…. نمودار 5- مقایسه میانگین تعداد دانه در غلاف در ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت……………. 47

نمودار 6- روند تغییرات تعداد دانه در غلاف ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت …………………………. 48

نمودار 7- روند تغییرات تعداد گره ساقه اصلی در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)……….. 50

نمودار 8- روند تغییرات تعداد گره در ساقه ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت …………………………… 51

نمودار 9- روند تغییرات تعداد روز تا رسیدگی در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)……….. 53

.نمودار 10- مقایسه میانگین تعداد روز تا رسیدگی در ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)…………. 53

نمودار 11- روند تغییرات تعداد روز تا رسیدگی ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت …………………….. 54

نمودار 12- روند تغییرات ارتفاع بوته ماش در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)…………… 55

نمودار 13- مقایسه میانگین ارتفاع بوته ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)…………………………. 57

………… نمودار 14- روند تغییرات میانگین ارتفاع بوته ژنوتیپهای ماش در تاریخهای کاشت…………….. 58

نمودار 15 – روند تغییرات وزن هزار دانه در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)……………. 59

نمودار 16- مقایسه میانگین وزن هزار دانه ارقام ماش (میانگین تاریخهای کشت)…………………………….. 60

نمودار 17- روند تغییرات وزن هزار دانه ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت ……………………………. 60

نمودار 18- روند تغییرات عملکرد بیولوژیکی در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)………… 62

… نمودار 19- مقایسه میانگین عملکرد بیولوژیکی ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)………… … 63

….. .نمودار20 – روند تغییرات عملکرد بیولوژیکی ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت (اثرات متقابل) … 64

…… نمودار 21- روند تغییرات عملکرد دانه ماش در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ). 66

………… نمودار 22- مقایسه میا
نگین عملکرد دانه ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)……………. 67

……… نمودار 23- روند تغییرات عملکرد دانه ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت (اثرات متقابل) …….. 68

نمودار 24- روند تغییرات عملکرد دانه ماش در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)…………… 71

نمودار 25- مقایسه میانگین شاخص برداشت ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)…………………… 72

نمودار 26- روند تغییرات شاخص برداشت ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت (اثرات متقابل) ………….. 73

.… نمودار 27- روند تغییرات شاخص سطح برگ در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)…….. 74

….. نمودار 28- روند تغییرات درصد پروتئین دانه ماش در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ) 77

فهرست نمودارها

عنوان

نمودار 29- روند تغییرات درصد پروتئین ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت (اثرات متقابل) ……………..

……… نمودار 30 – روند تغییرات درجه- روز رشد در تاریخهای مختلف کاشت ……………………………. 80

……… نمودار 31- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت اول (15 اردیبهشت ) …………… 82

……… نمودار 32- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت دوم (30 اردیبهشت ) …………… 83

……… نمودار 33- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت سوم(14 خرداد ماه) ……………. 83

……… نمودار 34- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت چهارم(29 خرداد ماه) …………. 84

……… نمودار 35- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت پنجم (13 تیرماه ماه) …………… 84

……. نمودار 36- روند تغییرات سرعت رشد نسبی در تاریخهای مختلف کاشت ……………………………

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی اثرات تاریخهای مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین و نیز بررسی روند تغییرات شاخصهای فیزیولوژیکی رشد مانند شاخص سطح برگ، درجه-روز رشد و سرعت رشد محصول وسرعت رشدنسبی در ارقام و لاینهای ماش در منطقه ورامین در سال 1388 اجرا گردید. آزمایش بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوك های كامل تصادفی با 3 تكرار انجام شد. عامل اصلی شامل 5 تاریخ كاشت (15 اردیبهشت،30 اردیبهشت،14خرداد،29 خرداد و13تیرماه) و عامل فرعی شامل چهار ژنوتیپ ماش(دو رقم پرمحصول منطقه پرتو، گوهر و دو لاین امیدبخش1-6-16 وNM-94 ) بود. نتایج آزمایش نشان داد که بالاترین میانگین عملکرد دانه به میزان 1954 کیلوگرم در هکتار متعلق به تاریخ کاشت آخر ( 13 تیرماه) بود. اگرچه بین این تاریخ با تاریخ کاشت چهارم (29 خرداد ماه ) اختلاف ناچیز و غیر معنی داری مشاهده شد. در بین ارقام و لاینهای مورد بررسی نیز بیشترین میانگین عملکرد دانه مربوط به لاین امید بخش NM-94 با 1892 کیلوگرم در هکتار و پس از آن رقم گوهر با 1763 کیلوگرم در هکتار بود. در این میان لاین 1-6-16 با 1575 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان عملکرد دانه را تولید کرد.

تاریخ کاشتهای دیرتر موجب کوتاه شدن کل دوره رشد گیاه گردید و از آنجا که گیاه در این شرایط تمایل به ورود سریعتر به دوره زایشی دارد صفاتی همچون ارتفاع بوته و تعداد گره در ساقه اصلی کاهش یافت.