ارزیابی ارتباط علل تاثیرگذار سازمانی با چابکی سازمانی

چابکی به معنای توانایی هر سازمانی برای پیش بینی تغییرات موجود در محیط کاری می باشد. چنین سازمانی باید بتواند تغییرات محیطی را تشخیص داده و به آنها به عنوان عوامل رشد و شکوفایی بنگرد در دنیای کنونی که تغییرات به سرعت صورت می گیرد. بر این اساس، با وجود اینکه چابکی نقش و اهمیت خاصی در سازمان ها دارد، تا کنون تحقیقات و پژوهش های وسیعی در این زمینه صورت نگرفته است.

 لذا مسأله اساسی در این تحقیق  بررسی رابطه بعضی از متغیرهای سازمانی با چابکی سازمان می باشد. با توجه به این مهم، محقق تصمیم گرفته رابطه بین برخی از متغیرهای سازمانی- مانند هوش هیجانی ، هوش سازمانی و مدیریت سرمایه های فکری را به عنوان متغیرهای پیش بین در متغییر ملاک( چابکی سازمانی) در یک قاب بنام "بررسی رابطه بین عوامل موثر سازمانی با چابکی سازمانی" بررسی نماید.

تحقیق حاضر از نوع توصیفی همبستگی می باشد. جامعه آماری کلیه کارشناسان و مدیران شرکت مدیریت تولید برق استان آذربایجان شرقی می-باشد که بالغ بر ۲۱۰ نفر بودند. از این تعداد با استفاده روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم، تعداد ۱۳۶ نفر انتخاب شدند و پرسشنامه های چابکی سازمانی، هوش هیجانی، هوش سازمانی و مدیریت سرمایه های فکری برای بررسی ارتباط ۱۸ فرضیه حاصل از متغیرها با چابکی سازمانی، در اختیار آنها قرار گرفت. داده ها گردآوری شد و با استفاده از روش های آماری پیرسون، اسپیرمن و رگرسیون چندگانه مشاهده گردید که بین ابعاد این متغیرها با چابکی سازمانی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین مشاهده گردید خودمدیریتی با مقدار بتا (۳۲۶/۰)، کاربرد دانش با مقدار بتا (۲۸۲/۰)، اتحاد و توافق با مقدار بتا (۲۶۸/۰) و سرمایه‌ی رابطه‌ای با مقدار بتا (۲۲۹/۰) اثر مثبت بیشتری در مقایسه با سایر متغیرها در پیشگویی متغیر چابکی سازمانی دارند.

فهرست عناوین
فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه    11
۱-۲ –  بیان مسئله    13
۱-۳-  اهمیت و ضرورت تحقیق    15
۱ – ۴ –  اهداف تحقیق    16
هدف کلی    16
اهداف جزئی    16
۱- ۵- فرضیه های تحقیق    17
۱ – 6 –  سوال پژوهش    18
۱ – 8 – تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها    18
متغییر ملاک: چابکی سازمان    18
۱ – چابکی    18
۲- هوش هیجانی    18
۳- هوش سازمانی    19
۴- مدیریت سرمایه های فکری    19

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه    21
۲-۲- پیشینه تحقیق    21
۲-۲- ۱- چابکی سازمانی    23
۲-۲-۲- دیدگاه صاحب نظران به چابکی سازمان    23
۲-۲-۲-۱- دیدگاه و چارچوب پروژه NGM    24
۲-۲-۲-۲- اصول چابکی از دیدگاه گلدمن، نایجل و پریس    24
۲-۲-۲-۳-سنجش چابکی از نظر ریک داو    25
۲-۲-۲-۴- مدل اجرای چابکی از نظر شریفی و ژانگ    25
۲-۲-۲-۵- طراحی سازمان چابک از نظر آمبروس و موریلا    26
۲-۲-۲-۶- ارزیابی چابکی از نظر لائو و زئین    27
۲-۲-۲-۷-چابکی سازمانی از نظر تورنگ لین و همکاران    27 
۲-۲-۲-۸- ارزیابی چابکی از نظر هیلگرزبرگ و همکاران    28
۲-۲-۲-۹- ارزیابی چابکی از نظر کومار و موتوانی    29
۲-۲-۲-۱۰- مولفه های چابکی از نظر یوسف، سرحدی و گوناسکاران    29
۲-۲-۲-۱۱- دیدگاه رامش و دیویدسون در مورد تولید چابک(۲۰۰۷)    30
۲-۲-۳- هوش هیجانی    31
۲-۲-۳-۱- هوش عاطفی از دیدگاه مایر و سالووی    33
۲-۲-۳-۲- هوش هیجانی از دیدگاه بار ـ آن    33
۲-۲-۳-۳- مدل هوش هیجانی در محیط کار    33
۲-۲-۳-۴- هوش هیجانی از دیدگاه دانیل گلمن    34
۲-۲-۴- خلاصه پژوهش های انجام شده درباره هوش هیجانی    36
۲-۲-۴-۱- تحقیقات مرتبط با موضوع در داخل کشور    36
۲-۲-۴-۲- تحقیقات مرتبط با موضوع در خارج از کشور    36
۲-۲-۵- هوش سازمانی    37
۲-۲-۵-۱- هوش سازمانی از دیدگاه کارل آلبرخت    38
۲-۲-۵-۲- هوش سازمانی از دیدگاه تی ماتسودا    41
۲-۲-۶- سرمایه های فکری    42
۲-۲-۶- ۱- تعریف مختلف اندیشمندان از سرمایه های فکری    44
۲-۲-۶-۲- طبقه‌بندی سرمایه فکری از دیدگاه‌های مختلف:    45
۲-۲-۶-۳- تشریح عناصر و اجزای اصلی سرمایه های فکری    50
۱) سرمایه های انسانی    50
۲) سرمایه های رابطه ای    52
۳) سرمایه های ساختاری    53
۲-۲-۶- ۴-تحقیقات انجام شده در مورد سرمایه‌های فکری    55
۲-۳ – جمع بندی:    56

فصل سوم : روش تحقیق
۳-۱ – مقدمه    60
۳-۲ – روش پژوهش    60
۳-۳ – جامعه آماری پژوهش و روش نمونه گیری    61
۳-۴- روش و ابزار گردآوری داده ها    62 
۳-۵-۱- پرسشنامه چابکی    62
پایایی پرسشنامه    63
۳-۵-۳- پرسشنامه هوش هیجانی ویزینگر    63
۳-۵-۴- پرسشنامه سرمایه‌های فکری    64
۳-۵-۵- پرسشنامه هوش سازمانی    65
۳-۶- روش اجرا پژوهش    66
۳-۷- روش تجزیه و تحلیل داده ها    66

فصل چهارم : محاسبات و یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه    68
۴-۲-  یافته‌های توصیفی    68
۴-۲-۱-  نوع سمت سازمانی    68
۴-۲-۲- توزیع فراوانی جنسیت کارکنان مورد مطالعه:    69
۴-۲-۳- توزیع فراوانی وضعیت تأهل کارکنان مورد مطالعه:    70
۴-۲-۴- توزیع فراوانی سطح تحصیلات کارکنان مورد مطالعه:    71
۴-۲-۵-  توزیع پراکندگی سن افراد مورد مطالعه:    73
۴-۲-۶-  توزیع پراکندگی سابقه کار افراد مورد مطالعه:    74
۴-۲-۷- توزیع پراکندگی نمره چابکی سازمانی افراد مورد مطالعه:    75
۴-۲-۸- توزیع پراکندگی نمره هوش هیجانی افراد مورد مطالعه:    76
۴-۲-۹- توزیع پراکندگی نمره خودآگاهی افراد مورد مطالعه:    77
۴-۲-۱۰- توزیع پراکندگی نمره خود مدیریتی افراد مورد مطالعه:    78
۴-۲-۱۱- توزیع پراکندگی نمره خودانگیزی افراد مورد مطالعه:    79
۴-۲-۱۲- توزیع پراکندگی نمره همدلی افراد مورد مطالعه:    80
۴-۲-۱۳- توزیع پراکندگی نمره مهرات اجتماعی افراد مورد مطالعه:    81
۴-۲-۱۴- توزیع پراکندگی نمره هوش سازمانی افراد مورد مطالعه:    82
۴-۲-۱۵- توزیع پراکندگی نمره چشم‌انداز استراتژیک افراد مورد مطالعه:    83
۴-۲-۱۶- توزیع پراکندگی نمره سرنوشت مشترک افراد مورد مطالعه:    84
۴-۲-۱۷- توزیع پراکندگی نمره میل به تغییر افراد مورد مطالعه:    85
۴-۲-۱۸- توزیع پراکندگی نمره اتحاد و توافق افراد مورد مطالعه:    86
۴-۲-۱۹- توزیع پراکندگی نمره روحیه افراد مورد مطالعه:    87 
۴-۲-۲۰- توزیع پراکندگی نمره کاربرد دانش افراد مورد مطالعه:    88
۴-۲-۲۱- توزیع پراکندگی نمره فشار عملکرد افراد مورد مطالعه:    89
۴-۲-۲۲- توزیع پراکندگی نمره سرمایه فکری افراد مورد مطالعه:    90
۴-۲-۲۳- توزیع پراکندگی نمره سرمایه انسانی افراد مورد مطالعه:    91
۴-۲-۲۴- توزیع پراکندگی نمره سرمایه ساختاری افراد مورد مطالعه:    92
۴-۲-۲۵- توزیع پراکندگی نمره سرمایه رابطه‌ای افراد مورد مطالعه:    93
۴-۳- آمار استنباطی    94
۴-۳-۱ آزمون اسمیرنف کولموگروف جهت تشخیص طبیعی بودن توزیع پراکندگی متغیرها:    94
۴-۴-۱- فرضیۀ یک: بین هوش هیجانی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    95
۴-۴-۲- فرضیۀ ۱-۱: بین همدلی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    96
۴-۴-۳- فرضیۀ ۱-۲: بین خودانگیزی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    97
۴-۴-۴- فرضیۀ ۱-۳: بین مهارت‌های اجتماعی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    98
۴-۴-۵- فرضیۀ ۱-۴: بین خودمدیریتی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    99
۴-۴-۶- فرضیۀ ۱-۵: بین خودآگاهی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    100
۴-۴-۷- فرضیۀ دو: بین هوش سازمانی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    101
۴-۴-۸- فرضیۀ ۲-۱: بین چشم‌انداز استراتژیک با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    102
۴-۴-۹- فرضیۀ ۲-۲: بین روحیه با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    103
۴-۴-۱۰- فرضیۀ ۲-۳: بین کاربرد دانش با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    104
۴-۴-۱۱- فرضیۀ ۲-۴: بین فشار عملکرد با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    105
۴-۴-۱۲- فرضیۀ ۲-۵: بین اتحاد و توافق با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    106
۴-۴-۱۳- فرضیۀ ۲-۶: بین سرنوشت مشترک با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    107
۴-۴-۱۴- فرضیۀ ۲-۷: بین میل به تغییر با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    108
۴-۴-۱۵- فرضیۀ سه:بین مدیریت سرمایه‌های فکری با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    109
۴-۴-۱۶- فرضیۀ ۳-۱: بین سرمایه‌های ساختاری با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    110
۴-۴-۱۷- فرضیۀ ۳-۲: بین سرمایه‌های انسانی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    111
۴-۴-۱۸- فرضیۀ ۳-۳: بین سرمایه‌های رابطه‌ای با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.    112
۴-۴-۱۹- تبیین چابکی سازمانی بر اساس متغیرهای مستقل:    113

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱- مقدمه    116 
۵-۲- نتایج تحقیق    117
۵-۲-۱ نتایج نظری تحقیق    117
۵-۲-۲- نتایج تجربی تحقیق    117
۵-۲-۳- نتایج توصیفی تحقیق:    117
۵-۲-۴- نتایج استنباطی تحقیق:    118
۵-۳- راهکارها و پیشنهادات    122
۵-۴-  محدودیت‌های تحقیق    124

منابع و مآخذ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۱۲۵ 

فهرست جداول
جدول ۳-۲ : اعتبار و پایایی سؤالات سرمایه‌های فکری    65
جدول شماره ۳-۳ آلفای کرونباخ برای پرسشنامه ها    66
جدول ۴-۱ : توزیع فراوانی نوع سمت شاغلین نیروگاه برق تبریز    68
جدول شماره ۴-۲: توزیع فراوانی جنسیت کارکنان مورد مطالعه    69
جدول ۴-۳: توزیع فراوانی وضعیت تأهل کارکنان مورد مطالعه    70
جدول شماره ۴-۴ توزیع فراوانی سطح تحصیلات کارکنان مورد مطالعه    71
جدول شماره ۴-۵: توزیع پراکندگی سن افراد مورد مطالعه    73
جدول شماره ۴-۶: توزیع پراکندگی سابقه کار افراد مورد مطالعه    74
جدول شماره ۴-۷: توزیع پراکندگی نمره چابکی سازمانی    75
جدول شماره ۴-۸: توزیع پراکندگی نمره هوش هیجانی    76
جدول شماره ۴-۹: توزیع پراکندگی نمره خودآگاهی    77
جدول شماره ۴-۱۰: توزیع پراکندگی نمره خودمدیریتی    78
جدول شماره ۴-۱۱: توزیع پراکندگی نمره خودانگیزی    79
جدول شماره ۴-۱۲: توزیع پراکندگی نمره همدلی    80
جدول شماره ۴-۱۳: توزیع پراکندگی نمره مهارت اجتماعی    81
جدول شماره ۴-۱۴: توزیع پراکندگی نمره هوش سازمانی    82
جدول شماره ۴-۱۵: توزیع پراکندگی نمره چشم‌انداز استراتژیک    83
جدول شماره ۴-۱۶: توزیع پراکندگی نمره سرنوشت مشترک    84
جدول شماره ۴-۱۷: توزیع پراکندگی نمره میل به تغییر    85
جدول شماره ۴-۱۸: توزیع پراکندگی نمره اتحاد و توافق    86 
جدول شماره ۴-۱۹: توزیع پراکندگی نمره روحیه    87
جدول شماره ۴-۲۰: توزیع پراکندگی نمره کاربرد دانش    88
جدول شماره ۴-۲۱: توزیع پراکندگی نمره فشار عملکرد    89
جدول شماره ۴-۲۲: توزیع پراکندگی نمره سرمایه فکری    90
جدول شماره ۴-۲۳: توزیع پراکندگی نمره سرمایه انسانی    91
جدول شماره ۴-۲۴: توزیع پراکندگی نمره سرمایه ساختاری    92
جدول شماره ۴-۲۵: توزیع پراکندگی نمره سرمایه رابطه‌ای    93
جدول شماره ۴-۲۶: آزمون اسمیرنف کولموگروف جهت تشخیص طبیعی بودن توزیع مقادیر متغیرها    94
جدول ۴-۲۷:  ارتباط بین هوش هیجانی و چابکی سازمانی    95
جدول ۴-۲۸:  ارتباط بین همدلی و چابکی سازمانی    96
جدول ۴-۲۹:  ارتباط بین خودانگیزی و چابکی سازمانی    97
جدول ۴-۳۰:  ارتباط بین مهارت‌های اجتماعی و چابکی سازمانی    98
جدول ۴-۳۱:  ارتباط بین خودمدیریتی و چابکی سازمانی    99
جدول ۴-۳۲:  ارتباط بین خودآگاهی و چابکی سازمانی    100
جدول ۴-۳۳:  ارتباط بین هوش سازمانی و چابکی سازمانی    101
جدول ۴-۳۴:  ارتباط بین چشم‌انداز استراتژیک و چابکی سازمانی    102
جدول ۴-۳۵:  ارتباط بین روحیه و چابکی سازمانی    103
جدول ۴-۳۶:  ارتباط بین کاربرد دانش و چابکی سازمانی    104
جدول ۴-۳۷:  ارتباط بین فشار عملکرد  و چابکی سازمانی    105
جدول ۴-۳۸:  ارتباط بین اتحاد و توافق  و چابکی سازمانی    106
جدول ۴-۳۹:  ارتباط بین سرنوشت مشترک  و چابکی سازمانی    107
جدول ۴-۴۰:  ارتباط بین میل به تغییر  و چابکی سازمانی    108
جدول ۴-۴۱:  ارتباط بین مدیریت سرمایه‌های فکری و چابکی سازمانی    109
جدول ۴-۴۲:  ارتباط بین سرمایه‌های ساختاری  و چابکی سازمانی    110
جدول ۴-۴۳:  ارتباط بین سرمایه‌های انسانی و چابکی سازمانی    111
جدول ۴-۴۴:  ارتباط بین سرمایه‌های رابطه‌ای  و چابکی سازمانی    112
جدول شماره ۴-۴۵: ضرایب متغیرهای مستقل در شکل رگرسیونی به روش همزمان    113

فهرست اشکال
شکل ۲-۱: مدل چابکی سازمانی کارکنان و مدیران شرکت مدیریت تولید برق استان آذربایجان شرق    22 
شکل ۲-۸ : نگرش به بحث سرمایه‌های فکری    44
شکل ۲-۹ : مفهوم سرمایه فکری از دیدگاه بونتیس- ۱۹۹۸    46
شکل ۲-۱۰: طبقه‌بندی اسوبی از طریق چارچوب ردیابی دارایی نامشهود    48
شکل ۲-۱۱ : طرح ارزش اسکاندیا    50
نمودار ۳-۱- طبقه بندی جامع روشهای پژوهش    61
نمودار شماره ۴-۲: توزیع فراوانی جنسیت کارکنان مورد مطالعه    70
نمودار ۴-۳: توزیع فراوانی وضعیت تأهل کارکنان مورد مطالعه    71
نمودار شماره ۴-۴ توزیع فراوانی سطح تحصیلات کارکنان مورد مطالعه    72
نمودار شماره ۴-۵: توزیع پراکندگی سن افراد مورد مطالعه    73
نمودار شماره ۴-۶: توزیع پراکندگی سابقه کار افراد مورد مطالعه    74
نمودار شماره ۴-۷: توزیع پراکندگی نمره چابکی سازمانی    75
نمودار شماره ۴-۹: توزیع پراکندگی نمره خودآگاهی    77
نمودار شماره ۴-۱۰: توزیع پراکندگی نمره خودمدیریتی    78
نمودار شماره ۴-۱۱: توزیع پراکندگی نمره خودانگیزی    79
نمودار شماره ۴-۱۲: توزیع پراکندگی نمره همدلی    80
نمودار شماره ۴-۱۳: توزیع پراکندگی نمره مهارت اجتماعی    81
نمودار شماره ۴-۱۴: توزیع پراکندگی نمره هوش سازمانی    82
نمودار شماره ۴-۱۵: توزیع پراکندگی نمره چشم‌انداز استراتژیک    83
نمودار شماره ۴-۱۶: توزیع پراکندگی نمره سرنوشت مشترک    84
نمودار شماره ۴-۱۷: توزیع پراکندگی نمره میل به تغییر    85
نمودار شماره ۴-۱۸: توزیع پراکندگی نمره اتحاد و توافق    86
نمودار شماره ۴-۱۹: توزیع پراکندگی نمره روحیه    87
نمودار شماره ۴-۲۰: توزیع پراکندگی نمره کاربرد دانش    88
نمودار شماره ۴-۲۱: توزیع پراکندگی نمره فشار عملکرد    89
نمودار شماره ۴-۲۲: توزیع پراکندگی نمره سرمایه فکری    90
نمودار شماره ۴-۲۳: توزیع پراکندگی نمره سرمایه انسانی    91
نمودار شماره ۴-۲۴: توزیع پراکندگی نمره سرمایه ساختاری    92
نمودار شماره ۴-۲۵: توزیع پراکندگی نمره سرمایه رابطه‌ای    93
نمودار ۴-۲۶:  ارتباط بین هوش هیجانی و چابکی سازمانی    95 
نمودار ۴-۲۷:  ارتباط بین همدلی و چابکی سازمانی    96
نمودار ۴-۲۸:  ارتباط بین خودانگیزی و چابکی سازمانی    97
نمودار ۴-۲۹:  ارتباط بین مهارت‌های اجتماعی و چابکی سازمانی    98
نمودار ۴-۳۰:  ارتباط بین خودمدیریتی و چابکی سازمانی    99
نمودار ۴-۳۱:  ارتباط بین خودآگاهی و چابکی سازمانی    100
نمودار ۴-۳۲:  ارتباط بین هوش سازمانی و چابکی سازمانی    101
نمودار ۴-۳۳:  ارتباط بین چشم‌انداز استراتژیک و چابکی سازمانی    102
نمودار ۴-۳۴:  ارتباط بین روحیه و چابکی سازمانی    103
نمودار ۴-۳۵:  ارتباط بین کاربرد دانش و چابکی سازمانی    104
نمودار ۴-۳۶:  ارتباط بین فشار عملکرد  و چابکی سازمانی    105
نمودار ۴-۳۷:  ارتباط بین اتحاد و توافق  و چابکی سازمانی    106
نمودار ۴-۳۸:  ارتباط بین سرنوشت مشترک  و چابکی سازمانی    107
نمودار ۴-۳۹:  ارتباط بین میل به تغییر  و چابکی سازمانی    108
نمودار ۴-۴۰:  ارتباط بین مدیریت سرمایه‌های فکری و چابکی سازمانی    109
نمودار ۴-۴۱:  ارتباط بین سرمایه‌های ساختاری  و چابکی سازمانی    110
نمودار ۴-۴۲:  ارتباط بین سرمایه‌های انسانی و چابکی سازمانی    111
نمودار ۴-۴۳:  ارتباط بین سرمایه‌های رابطه‌ای  و چابکی سازمانی    112