بررسی تطبیقی مفهوم عدالت از دیدگاه فارابی و خواجه نصیرالدّین طوسی

بررسی تطبیقی مفهوم عدالت از دیدگاه فارابی و خواجه نصیرالدّین طوسی

چکیده

پژوهش مفهوم بنیادین عدالت، در تفكر هر اندیشمند سیاسى در خور اهتمامى والاست؛ زیرا بررسى این مقوله، مى تواند ما را با زوایاى متعددى از آراى آنها آشنا سازد. در حقیقت، مفهوم كانونى عدالت، داراى اهمیتى كم نظیر در عرصه هاى نظرى و عملى سیاست و اجتماع بوده و از جامع ترین غایات دینى و سیاسى بشمارمی آید.که دراین خصوص دانشمندان و فیلسوفان بسیاری ، مباحث گسترده اى را به بررسى مفهوم عدالت اختصاص داده اند. ازجمله دانشمندانی که به بررسی مفهوم عدالت پرداخته اند فارابی و خواجه نصیرالدین طوسی می باشندکه محقق در این رساله به بررسی عدالت از دیدگاه آن دو و اینکه عدالت از نگاه ایشان چه شباهتها وچه تفاوتهایی دارد و اینکه آیا نظرات این دو فیلسوف بزرگ در مبحث عدالت ریشه در قرآن و اسلام دارد یا برگرفته از اندیشه های فلاسفه یونان است و آیا عدالت جزوی ازفضیلت است یا عین آن یا غیر از آن و یا موهوب است یا مکسوب و اهمیت آن در بقای نوع بشری چیست و در نهایت اینکه چرا این دو اندیشمند علی رغم تاکیدشان بر عدالت در مدینه اساس یک حکومت و جامعه عادلانه را به طور شفاف ترسیم نکردند روشهایی که محقق در تحقیق خود بکار می‌برد شامل: مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و اینترنتی می باشد. بنابراین مسیر تحقیق به گونه ای پیش رفت که فرضیات فوق با توجه و استناد به مباحث خود اندیشمندان ذکر شده مورد تأئید و تاکید قرار گرفت.

کلید واژه‎ها: عدالت، فارابی، خواجه نصیرالدّین طوسی، بررسی تطبیقی

فهرست مندرجات

عنوان صفحه

چکیده

فصل اول: کلیات

مقدمه……………………………………… 2

بیان مسئله…………………………………. 3

اهداف تحقیق………………………………… 5

روش تحقیق………………………………….. 5

روش گردآوری اطلاعات………………………….. 5

ابزار گردآوری اطلاعات………………………… 6

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………….. 6

چارچوب نظری تحقیق…………………………… 6

سوالات اساسی تحقیق…………………………… 6

فرضیه های تحقیق…………………………….. 7

فصل دوم مباحث نظری

بخش اول:

بررسی سیر تاریخی مفهوم عدالت…………………. 9

مفهوم عدالت از دیدگاه فیلسوفان یونان باستان…… 10

مفهوم عدالت از دیدگاه فیلسوفان دوره وسطی……… 14

مفهوم عدالت از دیدگاه فیلسوفان مسلمان………… 15

عدل درقرآن………………………………… 20

بخش دوم:

پیشنه تحقیق……………………………….. 22

فصل سوم

بخش اول:

نگاهی کوتاه به زندگی علمی، سیاسی و فرهنگی…….. 26

نظام رهبری………………………………… 32

بخش دوم:

عصر و زندگی سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی ………. 34

فصل چهارم

بخش اول:

تعاریف فارابی از عدالت……………………… 41

بخش دوم:

تعاریف عدالت و مقام آن در فلسفه سیاسی خواجه نصیر. 48

بخش سوم:

تفاوت ها و شباهت های مفهوم عدالت از دیدگاه این دو فیلسوف 59

بخش چهارم:

فضیلت از دیدگاه فارابی چیست؟………………… 66

اقسام فضائل……………………………….. 68

بخش پنجم:

مراتب عدل………………………………… 75

اهمیت عدل در بقاء نوع بشری………………….. 77

فصل پنجم

نتیجه گیری………………………………… 80

پیشنهادات…………………………………. 91

منابع و مآخذ………………………………. 92