دیدگاه ها و مولفه های بهزیستی ذهنی

بهزیستی ذهنی یک اصطلاح عام و کلّی است که علاوه بر ارزیابی های مثبت و منفی فرد از زندگی خود، لذت، احساسات، نیازهای اساسی و غیره را نیز در بر می گیرد (مازلو ، ۱۹۴۳؛ ویلسون ، ۱۹۶۷؛ نقل از دارایاپا ،۲۰۱۱ ؛ ترکدوگان و دارا ، ۲۰۱۲ ). نکته اساسی این است که خود فرد زندگی اش را ارزیابی می کند نه گزارش دهنده ها، متخصصان یا ملاک های اجتماعی. بنابراین، خود فرد به عنوان گزارشگر از خود می پرسد : آیا زندگی من مطابق معیارهایم خوب پیش می رود (دینر، ۲۰۰۰) . 

 بهزیستی ذهنی دارای چهار جزء یا مؤلفه اصلی می باشد: رضایت مندی از زندگی، رضایت مندی حوزه ای،  عاطفه خوشایند و سطح پایین از عاطفه ناخوشایند است. مؤلفه های بهزیستی ذهنی تا حدّی از هم مستقل هستند پس بهتر است به شکل جداگانه بررسی و اندازه گیری شوند (اندروز و ویتی، ۱۹۷۶؛ لوکاس و همکاران، ۱۹۹۶؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱).

رضایت مندی از زندگی
     رضایت مندی از زندگی مهمترین مؤلفه و جزء شناختی بهزیستی ذهنی است که با وجود اهمیّتی که دارد، تحقیقات کمتری در مورد آن صورت گرفته است (دینر و همکاران، ۱۹۸۵؛ به نقل از شعبانی، ۱۳۹۱). از آن جایی که رضایت مندی از زندگی مکرراً یک عامل جداگانه را شکل می دهد و با متغیرهای پیش بینی کننده بهزیستی ذهنی به شکل منحصر به فردی رابطه دارد

لذا به دلایل زیر به طور جداگانه بررسی می شود:
۱ – افراد ممکن است واکنش های عاطفی و هیجانی را نادیده گرفته یا انکار کنند اما همواره مشغول تشخیص عوامل ناخواسته و نامطلوب در زندگی شان باشند.
۲ – واکنش های عاطفی و هیجانی، اغلب پاسخ هایی به عوامل زودگذر هستند، در حالیکه درجه بندی رضایت مندی از زندگی می تواند منعکس کننده چشم انداز طولانی مدت تری باشد.
۳ – ارزیابی هوشیارانه فرد از شرایط زندگی اش می تواند ارزش ها و اهدافش را نمایان سازد در حالیکه واکنش های عاطفی، بیشتر نشان دهنده انگیزه های ناهشیار بودن و حالات و شرایط بدنی و جسمی تأثیر چشمگیری بر آنها دارند.
۴ – رضایت مندی از زندگی یک ساختار خصیصه ای و نسبتاً پایدار است و به نظر می رسد قابلیت پیش بینی بیشتری نسبت به مؤلفه های عاطفی داشته باشد.

      رضایت مندی از از زندگی مربوط به نوعی از فرایند ارزیابی است که افراد کیفیت زندگی شان را ارزیابی می کنند. رضایت مندی بالا، حالتی است که شرایط درک شده توسط فرد با هنجارهای تعیین شده از طرف " خود " و هنجارهایی که ایجاد شده مطابقت دارند. بنابراین، رضایت مندی از زندگی، ارزیابی شناختی هوشیارانه فرد از زندگی اش است که در آن ملاک های فرد نقش مهمی در ارزیابی او ایفا می کنند (پاوت  و دینر،۱۹۹۳؛ نقل از گارسیا و ارلندسون،۲۰۱۱). رضایت مندی از زندگی مربوط به گذشته، حال و آینده ی زندگی فرد است. این رضایت، یک ارزیابی کلی از احساسات و نگرشها در مورد زندگی افراد است که در یک نقطه خاص در زمانهای مختلف از منفی به مثبت می گراید. در مجموع، رضایت مندی از زندگی عبارت است از احساس خوشبختی، اینکه فرد زندگی را معنادار بداند، روند زندگی اش را از گذشته تا به حال در نظر وی راضی کننده نماید و امیدوار باشد در آینده زندگی مطلوبی را خواهد داشت، احساس کند نقش مهمی در زندگی به عهده اوست و زندگی خسته کننده ای ندارد و در زندگی جایگاه مهمی متعلق به وی می باشد (کانمن و کراجر،  2006؛ نقل از پروف و اوزمیت، ۲۰۱۱).

فهرست مطالب

تعریف مفهومی بهزیستی ذهنی    1

تعریف عملیاتی بهزیستی ذهنی    2

مقدمه    3
تاریخچه بهزیستی    3
دیدگاههای مربوط به بهزیستی    4
دیدگاه لذت گرایی    4
دیدگاه سعادت گرایی    7
مؤلفه های بهزیستی ذهنی    12
رضایت مندی از زندگی    13
رضایت مندی حوزه ای    14
عاطفه خوشایند یا مثبت    15
عاطفه ناخوشایند یا منفی    18
متغیرهای پیش بینی کننده بهزیستی ذهنی    19
شخصیت    20
رویکرد اصلی شخصیت    21
رویکرد صفات    21
مؤلفه ها و پنج عامل شخصیت    24
برونگرایی    24
سازگاری    25
وظیفه شناسی    26
روان رنجورخویی    27
پذیرش(گشودگی)    29
ساختار زیستی صفات شخصیت    30
صفات شخصیت و بهزیستی ذهنی    33
پیشینه پژوهش    39
منابع    55