روابط مالی زوجین پس از انحلال نکاح از نگاه فقه و قوانین ایران

هدف این پایان نامه بررسی روابط مالی زوجین پس از انحلال نکاح از نگاه فقه و قوانین ایران می‌باشد.و رسیدن به این نتیجه که با انحلال نکاح نه تنها روابط مالی زوجین تمام نمی شود،  بلکه شارع مقدس در بقاء روابط مالی زوجین پس از انحلال نکاح انتفاع زوجه را در نظر داشته است البته در این تحقیق برخی از ابهامات وخلأهای قانونی در این زمینه نمایان شد.

لذا بر آن شدیم که به بررسی تأثیر تمامی عوامل انحلال نکاح بر روابط مالی زوجین پرداخته و چگونگی روابط مالی زوجین پس از انحلال نکاح را از دیدگاه فقه و حقوق ایران مورد بررسی قرار دهیم و در نهایت مجموعه ای جمع آوری شود که بر طرف کننده‌ی سوالات و شبهات مطرح شده در این زمینه باشد.

         انحلال ازدواج به معنی انقطاع و از بین رفتن رابطه‌ی زناشویی است، که در حقوق ایران می تواند علل مختلفی داشته باشد. ماده ی ۱۱۲۰قانون مدنی در این خصوص بیان می دارد: «عقد نکاح به فسخ یا به فوت یا به بذل مدت در عقد منقطع منحل می شود.» موضوع فوت نیز سببی برای انحلال می‌باشد که به دلیل بداهت امر در ماده بیان نشده است. علاوه بر این امور، نکاح در اثر لعان و کافر شدن شوهر زن مسلمان یا اسلام آوردن زن کافر نیز منحل می شود ولی به دلیل عدم فراوانی ابتلاء به آن و هم‌چنین گستردگی موضوع از عنوان آن خود داری خواهد شد.

انحلال نکاح، به هر علّتی از علل فوق که صورت پذیرد آثاری را به همراه دارد که برخی مالی وبرخی غیر مالی می باشد. آن چه در این پایان نامه مورد بحث قرار گرفته است، آثار مالی انحلال نکاح می باشد که در قالب: تنصیف دارایی شوهر، اجرت المثل، نحله، نفقه، جهیزیه، مهریه و ارث بررسی شده است. 

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
۱- بیان مسئله    ۲
۲- پیشینه تحقیق    ۵
۳- ضرورت و نوآوری تحقیق    ۶
۴- سوالات تحقیق    ۷
۵- فرضیات تحقیق    ۷
۶- هدف و کاربرد های تحقیق..    ۷
۷-روش و نحوه ی انجام تحقیق و به دست آوردن نتیجه    ۸
۸-ساماندهی طرح تحقیق.    ۸

فصل اول:کلیات    ۹

بخش اول: نکاح وانواع آن    ۱۰
مبحث اول: مفهوم نکاح    ۱۱
مبحث دوم: انواع نکاح    ۱۴
بخش دوم: انحلال نکاح و موجبات آن    ۱۸
مبحث اول: انحلال نکاح    ۱۸
مبحث دوم: موجبات انحلال نکاح دائم    ۱۹
گفتار اول: طلاق    ۲۰
۱ – مفهوم طلاق    ۲۰
۲- انواع طلاق    ۲۱
گفتاردوم: فسخ نکاح    ۲۴
۱- مفهوم فسخ نکاح    ۲۴
۲- قواعد عمومی فسخ نکاح    ۲۵
۳- عوامل فسخ نکاح    ۲۷
گفتار سوم: انفساخ    ۲۸
۱- مفهوم انفساخ    ۲۸
۲- عوامل انفساخ    ۲۹
الف: کفر    ۲۹
ب: لعان    ۳۰
گفتارچهارم: فوت    ۳۱
مبحث سوم: موجبات انحلال نکاح منقطع    ۳۱
گفتاراول: انقضاء مدت    ۳۲
گفتار دوم: بذل مدت    ۳۲
گفتار سوم: فسخ نکاح    ۳۳
گفتار چهارم: فوت    ۳۴

فصل دوم: آثار و احکام مالی انحلال نکاح    ۳۶

بخش اوّل: مهریه    ۳۷
مبحث اول: مفهوم مهریه وانواع آن    ۳۸
گفتار اول: مفهوم وماهیت مهریه    ۳۹
گفتار دوم: انواع مهریه    ۴۱
۱- مهرالمسمی    ۴۱
۲- مهرالمثل    ۴۲
۳-  مهرالمتعه    ۴۴
مبحث دوم: اثرانحلال نکاح در مهریه    ۴۵
گفتار اول: اثر انحلال نکاح در مهر المسمی    ۴۵
۱- تأثیر طلاق در مهر المسمی    ۴۶
الف: تأثیر طلاق در مهر المسمی بعد از زناشویی    ۴۶
ب: تأثیر طلاق در مهر المسمی پیش از زناشویی    ۴۶
یک: مهر در هنگام طلاق در ملکیت زن قرار دارد    ۴۷
دو: مهر در هنگام طلاق در ملکیت زن قرار ندارد    ۵۲
۲- تأثیر فسخ  در مهر المسمی    ۵۸
الف:  فسخ نکاح قبل از زناشویی    ۵۸
ب: فسخ نکاح بعد از زناشویی    ۵۹
۳- تاثیر فوت در مهر المسمی    ۵۹
گفتار دوم: اثر انحلال نکاح در فرض عدم تعیین مهر    ۶۰
۱- مهر در انحلال نکاح مفوضه البضع    ۶۱
الف: تأثیر طلاق در فرض عدم تعیین مهر    ۶۱
یک: تأثیر طلاق قبل از زناشویی    ۶۲
دو: تأثیر طلاق بعد از زناشویی    ۶۲
ب: تاثیر فسخ نکاح در فرض عدم تعیین مهر    ۶۲
یک:  فسخ نکاح قبل از زناشویی    ۶۳
دو:  فسخ نکاح بعد از زناشویی    ۶۳
ج: تأثیر فوت در فرض عدم تعیین مهر    ۶۳
یک:  قبل از زناشویی    ۶۳
دو:  بعد از زناشویی    ۶۴
۲- مهردر انحلال نکاح مفوضه المهر    ۶۴
الف: مهریه پس از توافق یا تعیین آن از طرف داور    ۶۴
ب: مهریه قبل از توافق یا تعیین آن از طرف داور    ۶۵
مبحث سوم: مهردر انحلال نکاح منقطع    ۶۵
گفتار اول: مهر در مورد انقضاء مدت    ۶۶
گفتار دوم: مهر در مورد بذل مدت    ۶۶
ا- مهر در مورد بذل تمام مدت پیش از نزدیکی    ۶۶
۲- مهر در مورد بذل تمام مدت بعد از نزدیکی    ۶۶
گفتار سوم: مهر در مورد فسخ نکاح منقطع    ۶۷
گفتار چهارم: مهر در مورد فوت    ۶۷

بخش دوم: نفقه وجهیزیه    ۶۸
مبحث اول: نفقه    ۶۸
گفتار اول: مفهوم و ماهیت حق زن بر نفقه    ۶۹
۱- مفهوم نفقه    ۶۹
۲- ماهیت حق زن بر نفقه    ۷۰
گفتار دوم: نفقه پس از انحلال عقد دائم    ۷۲
۱- نفقه در عده ی طلاق رجعی    ۷۳
۲- نفقه زمان حمل در طلاق بائن وفسخ نکاح    ۷۴
۳- نفقه زن باردار در عده وفات شوهر    ۷۷
گفتار سوم: نفقه درعقد منقطع    ۸۱
۱-مبنای حقوقی ومیزان نفقه در عقد منقطع    ۸۱
۲-نفقه پس از انحلال نکاح منقطع    ۸۲
مبحث دوم: جهیزیه    ۸۳
گفتار اول: جهیزیه و ماهیت آن    ۸۳
گفتاردوم: جهیزیه و مسئولیت شوهر    ۸۵
گفتار سوم: اختلاف در مالکیت جهیزیه واثبات آن    ۸۸
گفتار چهارم: جهیزیه پس از انحلال نکاح    ۹۰
۱- تکلیف جهیزیه پس از فوت    ۹۱
۲- چگونگی استرداد جهیزیه هنگام طلاق    ۹۱

بخش سوم: تنصیف دارایی شوهر، اجرت المثل و نحله    ۹۷
مبحث اول: تنصیف دارایی شوهر    ۹۷
گفتار اول: مفهوم شرط و اقسام آن    ۹۸
۱- مفهوم شرط    ۹۸
۲- اقسام شرط    ۹۸
گفتار دوم: شرایط تحقق شرط انتقال تا نصف دارایی    ۹۹
گفتار سوم: استیفای شرط انتقال تا نصف دارایی    ۱۰۳
گفتار چهارم: نقد وبررسی شرط تنصیف    ۱۰۴
مبحث دوم: اجرت المثل    ۱۰۸
گفتار اول: مفهوم اجرت المثل    ۱۰۹
گفتار دوم: شرایط استحقاق اجرت المثل    ۱۱۰
گفتار سوم: شرایط مطالبه ی اجرت المثل    ۱۱۶
گفتار چهارم: زمان تأدیه ی اجرت المثل    ۱۱۹
مبحث سوم: نحله    ۱۲۰
گفتار اول: مفهوم نحله    ۱۲۰
گفتار دوم: شرایط وملاک های استحقاق نحله    ۱۲۲
۱- شرایط استحقاق    ۱۲۲
۲- ملاک های تعیین میزان بخشش    ۱۲۳
گفتار سوم: نقد وبررسی    ۱۲۴

بخش چهارم: ارث    ۱۲۵
مبحث اول: ارث پس از فوت    ۱۲۶
گفتاراول: شرایط لازم جهت توارث    ۱۲۶
۱- دائم بودن نکاح    ۱۲۷
۲- وجود زوجیت هنگام فوت همسر    ۱۳۰
گفتار دوم: سهم الارث هر یک از زوجین    ۱۳۰
۱- ارث شوهر از زن    ۱۳۰
۲- ارث زن از شوهر    ۱۳۰
۳- ارث زوجات متعدد    ۱۳۲
۴- ارث زن یا شوهر که وارث منحصر به فرد باشد    ۱۳۲
گفتار سوم: اموال مورد ارث زوج وزوجه    ۱۳۳
۱- شرح اموال مورد ارث زوجه    ۱۳۳
الف: اموال منقول    ۱۳۴
ب: قیمت ابنیه و اشجار    ۱۳۴
۲- نظرات فقهی در محرومیت یا عدم محرومیت زوجه از بعض اموال    ۱۳۵
گفتارچهارم: مبنای فقهی قانون اصلاح مواد ۹۴۶و۹۴۸ ق.م    ۱۳۶
۱- آیات    ۱۳۹
۲- روایات موافق ارث بردن زوجه از کلیه ی ما ترک    ۱۴۰
گفتار پنجم: ارث زن وشوهر از حقوق    ۱۴۲
۱- حق شفعه    ۱۴۲
۲- حق خیار    ۱۴۳
۳- حق قصاص    ۱۴۳
مبحث دوم: ارث پس از طلاق    ۱۴۴
گفتار اول: توارث در زمان عده ی طلاق رجعی    ۱۴۴
گفتار دوم: توارث در طلاق در حال مرض    ۱۴۵
نتیجه    ۱۴۷
منابع    ۱۴۹
Abstract    ۱۵۷