عوامل موثر بر مشاركت كاركنان در نظام پیشنهادها

سرعت تغییر و تحول در سازمانهای امروزی سریعتر از آن است كه با راه حلهای گذشته و سنتی بتوان برای مسائل پیش رو چاره جویی كرد‏ در این راستا اكثر سازمانها به طرق مختلف موفق به ارتقاء ظرفیت خود برای رویارویی با تغییرات پیچیده‏، تنوع محصول و پاسخگوئی به نیازهای مشتریان در فضای رقابتی جهانی شده اند‏

عوامل موثر بر مشاركت كاركنان در نظام پیشنهادها

مطالعه موردی بانك كشاورزی

مقدمه

سرعت تغییر و تحول در سازمانهای امروزی سریعتر از آن است كه با راه حلهای گذشته و سنتی بتوان برای مسائل پیش رو چاره جویی كرد‏. در این راستا اكثر سازمانها به طرق مختلف موفق به ارتقاء ظرفیت خود برای رویارویی با تغییرات پیچیده‏، تنوع محصول و پاسخگوئی به نیازهای مشتریان در فضای رقابتی جهانی شده اند‏.

مشاركت بعنوان یكی از فنون پیشرفته اداره سازمان می تواند هدایت و كارگردانی كارآمدتر فعالیتهای سازمان را جهت نواندیشی‏، پویایی و بقاء فراهم نماید‏. یكی از سازوكارهای نیرومند این فرادگرد بر پایی نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها می باشد كه به منزله رهیافتی برای جلب مشاركت فردی و گروهی كاركنان، مشتریان وپیمانكاران با مدیریت در اداره سازمان جهت حل مسائل و ایجاد بهبود مستمر در تمامی ابعاد است‏. نظام پیشنهادها تاكنون در بسیاری از شركتهای صنعتی بزرگ و كوچك و متوسط‏، كشورهای پیشرفته از جمله ژاپن به اجرا درآمده است‏، به طوری كه شركت های صاحب نام‏، با ذكر تعداد پیشنهادهای دریافتی از كاركنان و میزان منافع حاصل از آن به عنوان افتخارات خود یاری می كنند‏.

نظام پیشنهادها یكی از ابزارهای كارآمد زیر مجموعه مدیریت مشاركتی است كه اجرای آن علاوه بر رشد فكری و آموزش خود جوش و مستمر كاركنان‏، موجب شكوفایی فكری‏، بهبود روابط انسانی و … می گردد‏. در كشور ما این نظام از سال 1366 در بعضی از شركتهای صنعتی و تولیدی طراحی و اجرا گردیده است‏. براساس آمار ارائه شده تعداد پیشنهادهای 83 واحد تولیدی و خدماتی ایرانی از سال 1366 لغایت 1380‏، با 153200 نفر پرسنل‏، 284000 فقره بوده است كه شاخص نفر-پیشنهاد آن برای این مدت 85/1 فقره می باشد‏. در صورتیكه طبق آمار منتشر شده در كشور ژاپن تعداد پیشنهادهای 620 واحد تولیدی‏، خدماتی‏، تجاری و دولتی‏(از آوریل 1987 تا مارس 1988‏) با 2044000 نفر پرسنل‏، 50537000 فقره بوده و شاخص نفر پیشنهاد 7/24 فقره می باشد.

در بانك كشاورزی‏، این نظام از سال 1381 طراحی و پیشنهاد گیری كرده است‏. دراین تحقیق برآنیم تا بعضی عوامل موثر بر مشاركت كاركنان در این نظام را در بانك كشاورزی شناسایی كنیم‏، و با رفع موانع و كاستیهای مربوط‏، به نتایج مورد انتظار از استقرار این نظام برسیم‏. براین اساس عنوان اصلی پژوهش “ عوامل موثر بر مشاركت كاركنان در نظام پیشنهادها‏، در بانك كشاورزی “ است‏.

هدف از این تحقیق دستیابی به عوامل موثر بر مشاركت هر چه بیشتر كاركنان بانك كشاورزی در نظام پیشنهادها است‏، علاوه بر این‏، تشریح ابعاد مختلف نظام و شناساندن اثرات مثبت اجرایی این نظام و موانع احتمالی موفقیت آن از دیگر اهداف تحقیق می باشد‏.

فرضیه های تحقیق كه طبق مطالعات مرتبط با پیشینه پژوهش تدوین شده اند به شرح زیر است:

فرضیه اول‏: تحت سبك های مختلف مدیریت در سازمان‏، مشاركت كاركنان در نظام پیشنهادها تفاوت معنی داری پیدا می كند‏.

فرضیه دوم‏: با فرهنگ سازی در خصوص ارائه پیشنهاد‏، مشاركت كاركنان در نظام پیشنهادها تفاوت معنی داری پیدا می كند‏.

فرضیه سوم‏: با ایجاد سیستم پاداش دهی موثر‏، مشاركت كاركنان در نظام پیشنهادها تفاوت معنی داری پیدا می كند.

فرضیه چهارم‏: با آموزش های شغلی و ارتقاء دانش و توانمندی كاركنان‏، مشاركت آنان در نظام پیشنهادها تفاوت معنی داری پیدا می كند.

فرضیه پنجم‏: با تسریع در بررسی پیشنهادها و اجرای سریع پیشنهادهای پذیرفته شده‏، مشاركت كاركنان در نظام پیشنهادها تفاوت معنی داری پیدا می كند.

متغیرهای تحقیق :

متغیر وابسته‏، مشاركت كاركنان در نظام پیشنهادها است

متغیرهای مستقل‏، كه عبارتند از سبك مدیریت‏، فرهنگ سازی برای ارائه پیشنهاد‏، پاداش دهی موثر‏، آموزشهای شغلی‏، بررسی سریع پیشنهادها‏، اجرای سریع پیشنهادهای مصوب‏.

2-ادبیات تحقیق

انسان علیرغم پیچیدگی هایی كه دارد بر پایه آفرینش خویش نیاز به تعلق و پیوند با دیگران داشته و موجودی اجتماعی است‏. از طرفی عوامل زیادی باعث پیچیدگی محیط كار امروزی شده‏، كه توفیق سازمانی و مدیریت آن را با چالش روبرو می كند‏.

نیروی انسانی بعنوان انعطاف پذیرترین و حیاتی ترین سرمایه سازمانها برای پویایی و بقاء در محیط پرتغییر امروز حائز اهمیت گردیده بطوریكه ؛ در عرصه مدیریت دسته بندی های گوناگون از سبكهای مدیریت ارائه شده است‏، لیكرت چهار نوع سیستم مدیریت را پیشنهاد می كند كه یكی از این سیستمها مدیریت مشاركتی می باشد ‏. این سبك برپایه اشتراك مساعی و توسط سازوكارهای نیرومندش از جمله نظام پیشنهادها پی آمدهای مطلوبی را به ارمغان آورده است‏.

نظام پیشنهادها یا طرح بسیج اندیشه ها‏، مشاركت فكری كاركنان و فراتر از آن مشتریان و پیمانكاران با مدیریت بوده‏، بدین معنی كه مدیریت‏، فضا و امكاناتی را در سازمان به وجود می آورد كه كلیه كاركنان، مشتریان و پیمانكاران نظرات‏، ایده ها و پیشنهادهای خود را در زمینه حل مشكلات و نارسائیها و ایجاد بهبود مستمر در فعالیتهای سازمان تحت نظام خاصی ارائه می نمایند‏. «به عبارتی دیگر نظام‌پیشنهادهاابزاری‌جهت‌كانالیزه‌كردن‌خلاقیت‌كاركنان است ».

فلسفه استقرار این نظام در بانك كشاورزی افزایش توان بانك در پاسخگوئی به نیازها و خواست‌های بطور مرتب در حال تغییر مشتریان و یا به عبارت دیگر مصرف كنندگان خدمات یا محصولات از طریق ارج نهادن به برتری ها و توانائی های نیروی انسانی و همسو كردن اهداف كاركنان با اهداف بانك و نهایتاَ بكارگیری صحیح و موثر تجربه‏، اندیشه‏، آرا و عقاید آنها در هر رده شغلی و در هر جای سازمان می باشد.