ماهیت رشد در هوش معنوی و مولفه های آن در آموزه های دینی

این پایان نامه در مورد هوش معنوی و با عنوان ماهیت رشد در هوش معنوی و مولفه های آن در آموزه های دینی می باشد. چالز مارک( ۲۰۰۴ ) هوش معنوی را جنبه های شناختی و عاطفی ذات ما را در بر می گیرد، و به عنوان جزئی از هوش کلی است، که بصیرت، تجربیات، و ماوراء را شامل می شود(Crichton,2008:10) آگاهی هشیارانه و سازگاری با وقایع و تجارب زندگی و پرورش خود آگاهی از جمله عوامل اصلی رشد هوش معنوی تلقی می شوند. وگان معتقد است هوش معنوی از طریق افزایش وسعت نظر و داشتن نقطه نظرهای مختلف، حساسیت زیاد نسبت به تجارب و واقعیاتی نظیر حالت تعالی (ماورایی) و موضوع های معنوی و فهم عمیق تر نمادها افزایش می یابد (نازل، ۲۰۰۴).

هوش معنوی را می توان با تمرین های مختلف توجه، تغییر هیجانات و تقویت کردن رفتارهای اخلاقی افزایش داد، زمانیکه موضوعات هیجانی یا اخلاقی حل نشده باقی می مانند از رشد معنی جلوگیری می کنند. بلوغ معنوی به عنوان یکی از جلوه های هوش معنوی، شامل درجه ای از بلوغ هیجانی و بلوغ اخلاقی (روحیه اخلاقی) و رفتار اخلاقی می شود و خردمندی و دلسوزی برای دیگران را صرف نظر ا جنس، قومیت، سن یا نژاد در بر می گیرد (وگان، ۲۰۰۲).

زهر و مارشال معتقدند هوش معنوی از طریق جستجوی معنای اصلی موقعیت ها، مطرح کردن «چرا» برای مسائل و تلاش برای برقراری ارتباط میان رویدادها رشد، می کند. همچنین یادگیری و گوش دادن به پیام های شهودی راهنمایی کننده با صدای درونی، متفکر بودن، بالا بردن خود آگاهی، آموختن از اشتباهات و صداقت داشتن با خود باعث افزایش هوش معنوی می شود (نوبل، ۲۰۰۱؛ زهر و مارشال، به نقل از نازل، ۲۰۰۴).در بررسی اخیر رابرت فورمن، افرادی که دارای سنین مختلفی بودند، معنویت را مفهومی تجربه ای  می دانستند تا فراعقلی . تمرین های تأملی مانند مراقبه، به این دلیل که وابسته به آشنایی با سه روش متمایز دانستن است، برای پالایش هوش معنوی مناسب به نظر می رسد. سه روش دانستن عبارتند از: حسی ، عقلی  و تأملی.  
به نظر می رسد این سه روش دانستن، بخش جدایی ناپذیری از هوش معنوی هستند که بعضی از افراد نشان می دهند (وگان، ۲۰۰۳).

آگاهی هشیارانه و سازگاری با وقایع و تجارب زندگی و پرورش خود آگاهی از جمله عوامل اصلی رشد هوش معنوی تلقی می شوند. علاوه بر این، بعضی از روش ها، راهبردها و تمرین ها برای رشد آن مفید تلقی می شوند؛ مثلاً وگان معتقد است هوش معنوی از طریق افزایش وسعت نظر و گشودگی و داشتن نقطه نظرهای مختلف، حساسیت زیاد نسبت به تجارب و واقعیاتی نظیر حالت تعالی  (ماورایی) و موضوع های معنوی، فهم عمیق تر نمادها و بازنمایی افسانه ها و کهن الگوهای ناهشیار کشف نشده افزایش می یابد (نازل، ۲۰۰۴، ۶۲).هوش معنوی را می توان با تمرین های مختلف توجه، تغییر هیجانات، و تقویت کردن رفتارهای اخلاقی افزایش داد. این تمرین ها منحصراً متعلق به یک دین خاص یا آموزش معنوی خاص نیستند. گرچه هوش معنوی با رشد شناختی، هیجانی یا اخلاقی مرتبط است، ولی نمی توان آن را با هیچ یک از آنها برابر دانست(وگان، ۲۰۰۳).

فهرست مطالب
۲-۲)هوش معنوی    2
۲-۲-۱) هوش    2
۲-۲-۲)معنویت    3
وگان بعضی از خصوصیات معنویت را چنین عنوان کرده است:    5
از سوی دیگر، معنویت دارای سه بعد است:    5
۲-۲-۳)هوش معنوی    6
فریدمن و مک دونالد  پس از مرور معانی مختلف معنویت، مؤلفه های مهم آن را چنین عنوان می نمایند:    11
بروس لیچفیلد   مشخصات هوش معنوی را چنین مطرح می کند:    12
جدول ۱ : تعاریف هوش معنوی به همراه نام و سال ارائه (محقق)    12
۲-۲-۴)جایگاه هوش معنوی در سازمان    14
۲-۲-۵)مقایسه رفتار افراد دارای هوش معنوی قوی و افراد دارای هوش معنوی ضعیف    17
جدول ۲٫مقایسه رفتار افراد دارای هوش معنوی قوی و افراد دارای هوش معنوی ضعیف    17
۲-۲-۶)بررسی الگوهای رایج هوش معنوی    19
۱. الگوی ایمونز    19
۲. الگوی امرام و درایر    21
۳. الگوی سیسک و تورنس    21
۴. الگوی زوهار( ۲۰۰۴)    22
۲-۲-۷)ابعاد هوش معنوی بر اساس دیدگاه زوهر و مارشال    25
۲-۲-۸)مولفه های ۱۲ گانه هوش معنوی :    25
۲-۲-۹)برخی از مؤلّفه های هوش معنوی در آموزه های دینی    28
۲-۲-۱۰)رشد هوش معنوی    30
۲-۲-۱۱)هوش معنوی و سلامت روانی    33
۲-۲-۱۲)مقایسه هوش معنوی با هوشهای دیگر    33
شکل شماره ۱ـ رابطه هوشها (ویگلزورث، ۲۰۰۴)    34
جدول شماره ۳ـ مقایسه هوش معنوی و هوش متعارف (مک هاوک، ۲۰۰۲).    35
۲-۲-۱۳)اجزاء هوش معنوی:    36
۲-۲-۱۴)مدل های هوش معنوی    37
۲-۲-۱۴-۱) مدل وگان:    37
۲-۲-۱۴-۲)مدل بروس لیچفیلد    38
۲-۲-۱۴-۳)مدل ایمونز    38

پیشینه تحقیق در مورد هوش معنوی
۲-۳-۱) تحقیقات انجام شده هوش معنوی در داخل کشور    41
۲-۳-۲)تحقیقات انجام شده هوش معنوی در خارج کشور    44
منابع    45