مبانی نظری و پیشینه تحقیق عدالت سازمانی ۲

مفهوم عدالت سازمانی

عدالت در سازمان بیانگر ادراک کارکنان از برخوردهای منصفانه در کار است که خود به شناسایی سه جزء متفاوت از عدالت در سازمان یعنی عدالت توزیعی ، عدالت رویه ای و عدالت مراوده ای منجر گردیده (رضائیان ۱۳۸۷، ۴۱).

تحقیقات نشان داده اند که فرایندهای عدالت نقش مهمی را در سازمان ایفا می کنند و چطور برخورد با افراد در سازمانها ممکن است باورها، احساسات، نگرش ها و رفتار کارکنان را تحت تاثیر قرار دهد. رفتار عادلانه از سوی سازمان با کارکنان عموما منجر به تعهد بالاتر آنها نسبت به سازمان و رفتار شهروندی فراتر از نقش آنها می‌شود.

از سوی دیگر افرادی که احساس بی عدالتی کنند، به احتمال بیشتری سازمان را رها می کنند یا سطوح پایینی از تعهد سازمانی را از خود نشان می دهند و حتی ممکن است شروع به رفتارهای ناهنجار مثل انتقام جویی کنند. بنابراین درک اینکه چگونه افراد در مورد عدالت در سازمانشان قضاوت    می کنند و چطور آنها به عدالت یا بی عدالتی درک شده پاسخ می دهند، از مباحث  اساسی خصوصا برای درک رفتار سازمانی است (باس ۲۰۰۷، ۲۲۵).

نمونه پیشینه تحقیق عدالت سازمانی

پایان نامه کارشناسی ارشد محمد حسن زمانی فرد  دانشگاه آزاد اسلامی تحت عنوان بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان سازمان‌ها و ادارات دولتی شهرستان جهرم انجام شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان می‌دهند: ۱- بین عدالت سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان سازمان‌ها و ادارات دولتی شهرستان جهرم رابطه وجود دارد. ۲- بین مولفه‌های عدالت سازمانی شامل عدالت توزیعی، رویه‌ای و مراوده‌ای با مولفه‌های تعهد سازمانی شامل تعهد عاطفی، مستمر و تکلیفی رابطه معنی‌داری وجود دارد. ۳- عدالت رویه‌ای و مراوده‌ای با تعهد مستمر رابطه معنی‌داری وجود ندارد.

فهرست مطالب
مقدمه    ۱
بخش اول: عدالت    ۳
۲-۱- بررسی نظریه های پیرامون عدالت سازمانی    ۳
۲-۱-۱ معنای لغوی عدالت    ۳
۲-۱-۲ بحث مفهومی و اصطلاحی عدالت    ۴
۲-۱-۲-۱ عدالت در قرآن    ۴
۲-۱-۲-۲ عدالت در سیره‌ی نبوی    ۶
۲-۱-۲-۳ عدالت در اندیشه سیاسی امام علی (ع)    ۱۱
۲-۱-۲-۴ عدالت از نظر افلاطون    ۱۲
۲-۱-۲-۵ عدالت از دیدگاه شهید مطهری    ۱۴
۲-۱-۳ عدالت صوری و ماهوی    ۱۷
۲-۱-۴ عدالت طبیعی و حقوقی    ۱۸
۲-۱-۵ مروری بر مبانی عدالت در فلسفه اجتماعی غرب    ۱۸
۲-۱-۵-۱ یونان باستان    ۱۸
۲-۱-۵-۲ اروپای پس از رنسانس    ۱۹
۲-۱-۵-۳ غرب معاصر    ۱۹
۲-۱-۵-۴ گستره عدالت در فرهنگ اسلامی    ۲۰
۲-۱-۵-۵ فلسفه    ۲۱
۲-۱-۵-۶ اخلاق    ۲۱
۲-۱-۵-۷ فقه    ۲۱
۲-۱-۵-۸ اجتماع و سیاست    ۲۲
۲-۱-۶ موانع استقرار عدالت    ۲۲
۲-۱-۷ عدالت اجتماعی    ۲۳
۲-۱-۸ ابعاد عدالت اجتماعی    ۲۵
۲-۱-۸-۱ برابری و مساوات    ۲۵
۲-۱-۸-۲ قانون مندی    ۲۶
۲-۱-۹ راهکارهای تامین عدالت اجتماعی    ۲۷
۲-۱-۹-۱ قانون صحیح    ۲۷
۲-۱-۹-۲ قانون گرایی    ۲۷
۲-۱-۹-۳ اخلاق    ۲۸
۲-۱-۹-۴ شایسته سالاری    ۲۹
۲-۱-۹-۵ نظارت اجتماعی    ۲۹
۲-۱-۹-۶ پیوند استوار حکومت و ملت    ۳۰
۲-۱-۹-۷ زی مردمی داشتن کاگزاران نظام    ۳۰
۲-۱-۹-۸ مبارزه با ستمگران    ۳۰
۲-۱-۱۰ مفهوم عدالت سازمانی    ۳۱
۲-۱-۱۱ تعریف عدالت سازمانی    ۳۴
۲-۱-۱۲ مدل عمومی عدالت سازمانی    ۳۶
۲-۱-۱۳ ابعاد عدالت در سازمان    ۳۶
شکل (۲-۱): مؤلفه های عدالت سازمانی (ایوانسویچ و ماتسون ۱۹۹۶، ۵۶۷)    ۳۶
۲-۱-۱۳-۱ عدالت توزیعی    ۳۶
۲-۱-۱۳-۱-۱ نظریه برابری    ۴۰
۲-۱-۱۳-۱-۲ واکنش‌های افراد در مقابل برابری و نابرابری ادراک شده    ۴۲
۲-۱-۱۳-۱-۳ کاربردهای مدیریتی نظریه برابری    ۴۵
۲-۱-۱۳-۱-۴ مدل قضاوت عادلانه    ۴۶
۲-۱-۱۳-۱-۵ معیارهای عدالت توزیعی    ۴۷
۲-۱-۱۳-۲ عدالت رویه ای    ۴۸
۲-۱-۱۳-۲-۱ راهکارهای درک عادلانه رویه ها    ۵۰
۲-۱-۱۳-۳ عدالت تعاملی    ۵۱
۲-۱-۱۴ طبقه‌بندی گرین برگ از عدالت    ۵۳
۲-۱-۱۵ کانون های عدالت سازمانی    ۵۵
۲-۱-۱۶ عوامل مؤثر بر درک عدالت در سازمان    ۵۵
شکل (۲-۲): عوامل مؤثر بر درک عدالت در سازمان (امیرخانی ۱۳۸۷، ۹۳)    ۵۶
۲-۱-۱۶-۱ پیامدهایی که شخص از سازمان دریافت می کند    ۵۶
۲-۱-۱۶-۲ رویه های سازمانی    ۵۶
۲-۱-۱۶-۳ خصوصیات ادراک کننده    ۵۶
۲-۱-۱۶-۴ ویژگی های شخصیتی    ۵۷
۲-۱-۱۶-۵  ویژگی های جمعیت شناسی    ۵۷
۲-۱-۱۷ نتایج حاصل از درک عدالت در سازمان    ۵۹
شکل (۲-۳): نتایج حاصل از درک عدالت در سازمان ( حسین زاده و ناصری ۱۳۸۶، ۲۰)    ۵۹
۲-۱-۱۷-۱ عملکرد کاری    ۵۹
۲-۱-۱۷-۲ رفتار شهروندی سازمانی    ۶۰
۲-۱-۱۷-۳ رفتار خلاف انتظار و ترک شغل    ۶۰
۲-۱-۱۷-۴ واکنش های نگرشی و احساسی نسبت به پیامدهای خاص، سازمان و سرپرست    ۶۱
۲-۱-۱۷-۵  افزایش تعهد سازمانی    ۶۱
۲-۱-۱۷-۶  رضایت شغلی و رضایت مشتری    ۶۲
شکل (۲-۴): پیشآیندها و پیامدهای عدالت سازمانی (حسین زاده و ناصری ۱۳۸۶، ۲۰)    ۶۴
۲-۱-۱۸ قوانین شش گانه برای استقرار عدالت سازمانی    ۶۴
۲-۱-۱۹ مدیریت منابع انسانی و عنصر عدالت    ۶۵
۲-۱-۱۹-۱ عدالت در استخدام افراد سازمان    ۶۵
۲-۱-۱۹-۲ عدالت در طراحی نظام جبران خدمات    ۶۶
۲-۱-۱۹-۳ عدالت در آموزش کارکنان    ۶۷
۲-۱-۱۹-۴ عدالت در طراحی سیستم های انضباطی    ۶۸
۲-۱-۱۹-۵ عدالت در اخراج کارکنان    ۶۹
۲-۱-۱۹-۶ عدالت در طراحی نظامِ ارزیابی کارکنان (تعیین شایستگی)    ۶۹
۲-۱-۲۰ موانع اجرای تحقق عدالت سازمانی    ۷۱
شکل (۲-۵): موانع اجرای تحقق  عدالت  سازمانی (پورعزت ۱۳۸۸، ۳۳)    ۷۱
۲-۱-۲۰-۱ تعریف نشدن اهداف و استراتژیها بر محور عدالت    ۷۱
۲-۱-۲۰-۲ محیط    ۷۲
۲-۱-۲۰-۳  اندازه سازمان    ۷۳
۲-۱-۲۰-۴ ساخت قدرت و کنترل    ۷۴
۲-۱-۲۰-۵  موانع آگاهانه    ۷۵
۲-۱-۲۰-۶ موانع نا آگاهانه ( سوء ادراکات)    ۷۵
۲-۳- بررسی تحقیق‌های انجام شده    ۷۸
۲-۳-۱ بررسی تحقیقات انجام شده در مورد عدالت سازمانی    ۷۸
۲-۳-۱-۱ تحقیقات انجام شده در داخل کشور    ۷۸
۲-۳-۲-۲ تحقیقات انجام شده در خارج کشور    ۸۲
۲-۴- چهارچوب نظری تحقیق    ۸۶
۲-۵- مدل مفهومی تحقیق    ۸۸
۲-۷- فرضیه‏های تحقیق    ۹۱

منابع و مآخذ    ۹۱
فهرست منابع فارسی    ۹۱
فهرست منابع انگلیسی    ۱۰۰