مقاله درباره راه کارهای اندازه گیری شاخص های بهره وری

مقاله درباره ی راه کارهای اندازه گیری شاخص های بهره وری

*مقاله درباره ی راه کارهای اندازه گیری شاخص های بهره وری*

راهنمای اندازه گیری شاخص های بهره وری

فهرست مطالب

– مقدمه

در سالهای آغازین هزاره سوم كشورهای جهان سعی دارند كه سهم بیشتری از تجارت جهانی را به خود اختصاص دهند. برای نیل به این هدف باید بتوانند توان رقابت پذیری خود را افزایش دهند و این امر جز از طریق ارتقای بهره وری امكان پذیر نخواهد بود. بررسی سهم رشد بهره وری كل عوامل تولید در رشد اقتصادی در كشورهای توسعه یافته یا در حال گذار بیانگر این واقعیت است كه در دو دهه گذشته در این كشورها سعی شده سهم عمده ای از رشد اقتصادی از طریق رشد شاخص های بهره وری كل عوامل تامین شود. در صورتیكه كشور ایران بخواهد سطح توسعه یافتگی خود را به سطح كشورهای فوق برساند بجز ارتقای بهره وری سازو كار دیگری دراختیار ندارد.

-2تاریخچه بهره وری

به طور رسمی و برای نخستین بار لغت بهره وری توسط فردی به نام كنه در سال 1376 میلادی در مقاله ای به كار برده شد. بیش از یك قرن بعد یعنی در سال 1883 میلادی شخص دیگری به نام لیتر بهر وری را قدرت و توانایی تولید كردن تعریف كرد و در واقع اشتیاق به تولید كردن را همان بهره وری دانست. از اوایل قرن بیستم این لغت دارای مفهوم دقیق تری شد و برای اولین بار در تعریف آن ارتباط بین ستانده و داده مطرح شد. در سال 1900 میلادی ارلی بهره وری را ارتباط بین بازده و وسایل كار به كار رفته برا
ی تولید بازده تعریف كرد. و بالاخره شخصیت های حقیقی و حقوقی تعاریف دیگری از بهره وری به شرح زیر مطرح ساختند:

سازمان همكاری اقتصادی اروپا: در سال 1950 تعریف كامل تری از بهره وری به شرح زیر مطرح ساخت:

بهره وری خارج قسمت بازده به یكی از عوامل تولید است به دین ترتیب می توان از بهره وری سرمایه ، بهره وری مواد و … نام برد.

استر فیلد: بهره وری را نسبت بازده سیستم تولیدی به مقدار یك یا چند عامل تولید استفاده شده تعریف كرد.

اشتاینر: از بهره وری به عنوان معیار عملكرد یا توانایی موجود برای تولید كالا یا خدمت یادكرد . سیگل: بهره وری را نسبت میان ستانده و نهاده مرتبط با عملیات تولیدی مشخص و معیین تعریف می كند.

سازمان بین المللی كار : در تولید محصولات مختلف ادغام چهار عامل زمین ، سرمایه ،كار و سازماندهی را ضروری می داند. گفته می شود كه نسبت تركیب این عوامل به محصولات معیاری برای سنجش بهره وری است.

آژانس بهره وری اروپا: بهره وری را درجه استفاده مناسب و موثر از هر یك از عوامل تولید معرفی می كند. این آژانس در تعریف دیگری كه ارایه می دهد بهره وری یك بنگاه را دیدگاه فكری آن در بهبود بخشیدن به وضعیت موجود می داند. براساس نظرات این سازمان انسان می تواندكارهایش را هر روز بهتر از پیش انجام داده و نتایج بهتری به دست آورد.

كندریك و كریمر: از جمله صاحب نظران مقوله بهره وری بودند كه در تعاریف خود از عبارات بهره وری جزیی و بهره وری كلی استفاده كردند.

سومانت: در سال 1979 میلادی بهره وری كل عوامل را مطرح ساخت كه تحولی در تعاریف ارایه شده برای بهره وری بود وی در تعریف خود نسبت بازده ملموس به نهاده ملموس را عنوان كرد.

-3تعریف بهره وری

پرسشی كه در وهله نخست به ذهن هر خواننده ای متبادر می شود این است كه بهره وری چیست؟ برای پاسخ به این پرسش از طرف صاحب نظران علم بهره وری تعاریف گوناگونی ارائه شده كه مجموعه آن را می توان در یك كتاب جمع آوری كرد. یكی از بهترین تعاریفی كه تاكنون برای بهره وری ارائه شده تعریف زیر می باشد:

بهره وری یعنی : درست انجام دادن كار درست

در تعریف فوق درست انجام دادن كار را كارائی نیز می گویند یعنی اینكه از حداقل مواد ، حداكثر محصول برداشت شود یا از مقدار معینی مواد محصولی با كیفیتی بالاتر تولید شود. اگر به تعریف ارائه شده برای بهره وری توجه شود جزء دیگر آن كار درست انجام دادن است كه اصطلاحا به آن اثربخشی می گویند.