مولفه های هوش معنوی در دین اسلام و راهکارهای رشد و تقویت آن

هدف از این پایان نامه مولفه های هوش معنوی در دین اسلام و راهکارهای رشد و تقویت ان می باشد.

به عقیده نازل (۲۰۰۴)، هوش معنوی از روابط فیزیکی و شناختی فرد با محیط پیرامون خود فراتر رفته و وارد حیطه شهودی و متعالی از دیدگاه فرد نسبت به زندگی خود می شود. این دیدگاه شامل همۀ رویدادها و تجارب فرد می شود که تحت تأثیر یک نگاه کلی قرار گرفته اند و فرد می تواند از این هوش برای چارچوب دهی و تفسیر مجدد تجارب خود بهره گیرد. همچنین این فرایند قادر است از لحاظ پدیدارشناختی به رویدادها و تجارب فرد معنا و ارزش شخصی بیشتری بدهد.

در اسلام به طور ضمنی هوش معنوی مورد توجه فراوانی قرار گرفته است. برای مثال عوامل مؤثر بر هوش معنوی در متون اسلامی تقوا و پرهیزگاری به همراه تمرینات روزمره از قبیل تدبر در خلقت، تدبر در آفاق و انفس، روزه داری، عبادات، خواندن قرآن و تدبر صادقانه در آیات قلمداد شده است (سهرابی، ۱۳۸۷). قرآن به افراد باهوش معنوی بالا، صفت اولوالاباب می دهد، که منظور افرادی هستند که به جوهره حقیقت پی برده اند و از پرده های اوهام عبور کرده اند. به طور کلی، اصولی که در دین مبنایی مطرح شده است، مانند دستیابی به وحدت در ورای کثرت ظاهری، یافتن پاسخ در مورد مبدأ هستی و تشخیص الگوهای معنوی و تنظیم رفتار بر مبنای آنها، محورهای اصلی هوش معنوی هستند. ما می توانیم با رشد هوش معنوی، انسان های دینداری پرورش دهیم. هوش معنوی به افراد، دلسوزی، مهربانی، یکپارچگی در تفاوت ها و اتکا به معناداری را می آموزد (غباری بناب و  همکاران، ۱۳۸۶)

عسگری وزیری و زارعی متین (۱۳۹۰) در پژهش خود برخی ازمولفه های هوش معنوی، که در ضمن مطالعات اولیه در منابع دینی شناسایی شده بیان نموده اند که عبارتند از:
۱- مشاهده وحدت در ورای کثرت ظاهری؛۲- تشخیص و دریافت پیام های معنوی از پدیده ها و اتفاقات؛۳- سؤال و دریافت جواب معنوی درباره منشأ و مبدأ هستی(مبدأ و معاد)؛۴- تشخیص قوام هستی و روابط بین فردی بر فضیلت عدالت انسانی؛۵- تشخیص فضیلت عفو و گذشت در روابط بین فردی؛۶- تشخیص الگوهای معنوی و تنظیم رفتار بر مبنای الگوی معنوی؛۷- تشخیص کرامت و ارزش فردی و حفظ و رشد و شکوفایی این کرامت؛۸- تشخیص فرایند رشد معنوی و تنظیم عوامل درونی و بیرونی در جهت رشد بهینه این فرایند معنوی؛

.
.
.

فهرست مطالب
۲-۳- مبانی هوش معنوی    3
۲-۳-۱- هوش    3
۲-۳-۳- معنویت    4
۲-۳-۲-۱- تفاوت مذهب و معنویت    7
۲-۳-۳- هوش معنوی    9
۲-۳-۳-۱- تمایز معنویت و هوش معنوی    12
۲-۳-۳-۲- تعاریف هوش معنوی از نظر برخی صاحبنظران    13
جدول۲-۲ تعاریف هوش معنوی به همراه نام محقق و سال ارائه    14
۲-۳-۳-۳- مؤلفه های هوش معنوی از نظر برخی صاحبنظران    16
جدول۲-۳ مؤلفه هاى هوش معنوى از نظر برخی صاحبنظران    17
۲-۳-۳-۴- مقایسه و اتباط هوش معنوی با هوشهای دیگر    23
شکل شماره ۲-۱رابطه هوشها (ویگزورث، ۲۰۰۴)    26
۲-۳-۳-۵- جایگاه عصبی- زیستی هوش معنوی    27
۲-۳-۳-۶- هوش معنوی و خصیصههای روانشناختی آن    29
۲-۳-۳-۶-۱- هوش معنوی و خودآگاهی    29
۲-۳-۳-۶-۲- هوش معنوی و سلامتی    30
۲-۳-۳-۶-۳- هوش معنوی و حل مسئله    31
۲-۳-۳-۶-۴- هوش معنوی و اخلاق    32
۲-۳-۳-۷- مؤلفه های هوش معنوی در دین اسلام    34
۲-۳-۳-۸- راه کارهای رشد و تقویت هوش معنوی از منظرآموزههای دین اسلام    36
۲-۵- پیشینه مطالعاتی    38
۲-۵-۱- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی تنظیم هیجان شناختی    38
۲-۵-۲- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی هوش معنوی    42
۲-۵-۳- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی عمل به باورهای دینی    46
۲-۶- جمع بندی    50
فهرست منابع    53