ادبیات نظری و پیشینه تجربی اختلالات رفتاری

در تعریف اختلال رفتاری باید به میزان، شدت، طول مدت، سن و موقعیتی که رفتار در آن بروز می‌کند توجه داشت.

● میزان:‌ به این نکته که رفتار در یک دوره زمانی چقدر رخ می‌دهد،‌ اشاره دارد. گاهی بیشتر کودکان بدون اجازه از جای خود بلند می‌شوند، کتک‌کاری می‌کنند اما کودکی که هر روز نزاع می‌کند یا هر دو دقیقه از جایش برمی‌خیزد، میزان بالا و غیرعادی از این‌گونه رفتارها را نشان می‌دهد.

●شدت: به نیرومندی یا بزرگی رفتار اشاره دارد. برای مثال چنانچه کودکی به خاطر ناکام شدن در رسیدن به هدف با مشت بر روی میز بزند، ممکن است ضربه‌ای که به میز می‌زند به گونه‌ای باشد که سر و صدای زیادی ایجاد کند و یا اینکه به قدری شدید باشد که به دست یا میز آسیب وارد کند. مورد اول پاسخی عادی در نظر گرفته می‌شود، اما مورد دوم رفتار شدید‌تر به عنوان واکنشی غیرعادی تلقی می‌گردد.

●طول مدت: مقدار زمانی است که یک رفتار دوام یابد. هر کودکی ممکن است گاهی به دلیل آسیب دیدن احساساتش بهانه‌گیری و گریه و زاری کند. اما قشقرق و گریه و زاری که یک ساعت یا دو ساعت ادامه می‌یابد با طغیان ده دقیقه‌ای کاملا متفاوت است.

●تناسب سنی: رفتارهای متناسب با سن به این واقعیت اشاره دارند که برخی از رفتارها در کودکان سنین معین، کاملا بهنجار است اما همان رفتارها اگر به سنین بعدی ادامه یابند یا اینکه قبل از سن مورد انتظار بروز کنند، می‌تواند مشکل‌ساز و نابهنجار تلقی شوند. مثلا ترسیدن از هیولا در خانه و چسبیدن به والدین رفتارهایی هستند که اگر از سوی کودکان ۵ یا ۶ ساله دیده شوند متناسب با سن هستند اما اگر در سنین بالاتر مشاهده شوند، غیرطبیعی تلقی می‌شوند (کاکاوند، ۱۳۸۵)

 البته نکته مهمی که باید به خاطر سپرد این است که وجود دوره واحد یا از آنچه نابهنجار به نظر می‌رسد، به معنی وجود آشفتگی و اختلال رفتاری در کودک نیست.  حوادثی که در زندگی کودک رخ می‌دهند، همین‌ طور فشارها و تغییرات رشدی او می‌توانند منجر به بروز مشکل رفتاری شده یا باعث شوند او چندین هفته رفتارهای جدید و مشکل رفتاری نشان دهد. رفتارهایی نابهنجار در نظر گرفته می‌شود که چندین ماه ادامه پیدا کند و علت قابل شناسایی بلافاصله نداشته باشند مثل جدایی والدین، مرگ یکی از بستگان و … (کاکاوند، ۱۳۸۵).

غرایی، محمدی و اصغر نژاد فرید (۱۳۸۷)، در مطالعه با عنوان ارتباط اختلالات رفتاری با سبک ها و راهبردهای مقابله ای دانش آموزان، ۴۲۰ نمونه شامل ۱۹۵ نفر پسر و ۲۲۵ نفر دختر را به طور تصادفی انتخاب کردند. نتایج مطالعه نشان داد سبک های مقابله ای کارآمد و ناکارآمد و راهبردهای مربوط به آنها توانایی پیش بینی معنادار اختلال های رفتاری را دارند و راهبردهای مقابله ای می توانند بخشی از تغییرات مربوط به اختلال رفتاری را تبیین کنند. در ارتباط با تکانشگری و اختلالات مرتبط با این اختلال ، می توان به پژوهش ( اختیاری و بهزادی ،۱۳۸۷) اشاره نمود که رفتارهایی از قبیل سوء مصرف مواد ، بزهکاری ، وسواس بیمارگونه ، آتش افروزی ، می بارگی ، خشونت ،قماربازی های بیمارگونه ، رانندگی در هنگام مستی و رفتارهای جنسی پرخطر را نشان دادند.

فهرست مطالب 

۱-۶تعریف مفهومی اختلالات رفتاری

۱-۷ تعریف عملیاتی اختلالات رفتاری    4

فصل دوم  مبانی نظری    5
۲-۱-۱ اختلالات رفتاری    5
۲-۱-۱-۱ علل اختلالات رفتاری    11
۲-۱-۱-۱-۱  برخی از انواع اختلالات رفتاری    11
۲-۱-۱-۱-۲ اختلال بیش فعالی ـ نقص توجه    11
۲-۱-۱-۲ نشانه های بیش فعالی    12
۲-۱-۱-۳   رفتار تخریبی    13
۲-۱-۱-۳-۱ اختلال سلوک     13
۲-۲ پیشینه پژوهش    15
۲-۲-۱ پژوهشهای داخلی    15
۲-۲-۲ پژوهش های خارجی    24
۲-۳ جمع بندی    28
منابع    31
منابع فارسی    31
منابع انگلیسی    40