تدوین مدل راهبردی مدیریت بحران در بندر خرمشهر

تدوین مدل راهبردی مدیریت بحران در بندر خرمشهر

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : کلیات تحقیق.. 1

1-1 مقدمه. 2

1-2 بیان مساله. 3

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 4

1-4 اهداف تحقیق.. 6

1-5 سوالات پژوهش… 6

1-6 واژگان کلیدی.. 7

1-6-1 راهبرد. 7

1-6-2 بحران. 8

1-6-3 مدیریت بحران. 9

فصل دوم : پیشینه تحقیق.. 10

2-1 مقدمه. 11

2-2 پیشینه تحقیق.. 12

2-3 اهمیت پیشینه در تحقیقات.. 12

فصل سوم : روش تحقیق.. 23

3-1 مقدمه. 24

۳ـ۲ روش و نوع تحقیق.. 25

3-3 مشخصات کلی بندر خرمشهر. 26

3-3-1 وضعیت انبار بندرخرمشهر. 26

3-3-2 تجهیزات دریایی بندرخرمشهر. 27

3-3-3 تجهیزات خشکی بندر خرمشهر. 28

3-3-4 تجهیزات ترمینال کانتینری.. 28

3-3-5 تجهیزات ترمینال کالاهای عمومی.. 29

3-4 ابزارهای جمع آوری اطلاعات.. 30

3-5 مفاهیم کلی.. 33

3-5-1 حادثه. 33

3-5-2 بحران. 34

3-5-3 مراحل بحران. 38

3-5-4 مدیریت.. 41

3-5-5 مدیریت بحران. 42

3-5-6 تعاریف مدیریت بحران. 42

3-5-7 مراحل مدیریت بحران. 45

3-5-8 مدل. 47

3-5-9 مدل های مدیریت بحران. 48

3-5-10 کنترل برنامه ریزی شده ی بحران. 49

3-5-11 مدل راهبردی.. 51

3-5-12 نظریه های مختلف مدیریت بحران. 52

3-6 نظریه ی مدیریت بحران شناور 54

3-7 نظریه و مدل ارتباطات بحران ذحران گونزالز_هرروپرات: 55

3-8 گونه های بحران. 56

3-8-1 بحران انسانی.. 56

3-8-2 بحران طبیعی.. 56

3-9 سطوح بحران. 56

3-9-1 بحران فردی.. 57

3-9-2 بحران سازمانی.. 57

3-9-3 بحران اجتماعی.. 57

3-10 مدل سه مرحله ای مدیریت بحران. 58

فصل چهارم : بحث.. 60

4-1 گام های عملیاتی برای مدیریت بحران در سازمان های بزرگ و مهم. 61

4-1-1 گام اول : تعریف بحران. 61

4-1-2 گام دوم. 61

4-1-3 گام سوم: برنامه ریزی در بحران. 62

4-1-4 گام چهارم: عوامل کمیته ی باور 63

4-1-5 گام پنجم : عوامل موثر درتصمیم گیری حل بحران. 63

4-2 انواع بحران های موجود دریک سازمان. 64

4-2-1 بحران سازمانی.. 64

4-2-2 بحران منابع انسانی.. 65

4-3 بهره وری.. 70

4-4 عوامل موثر بر بهره وری نیروی انسانی.. 70

4-6 سه عامل كلیدی در موفقیت سازمان. 73

4-6-1 ارتباط.. 73

4-6-2 ارتباط باكارمندان. 73

4-6-3 تعهد. 74

4-7 روش های شناسایی خطر ها 75

4-8 وقتی یک حادثه ای رخ دهد به شیوه ی زیر عمل می کنیم: 76

4-9 روش های بررسی حادثه. 77

4-10 مراحل تجزیه وتحلیل درخت خطا 79

4-11 تعریف تکنیک اف تی آی.. 79

4-12 انواع رویدادها: 81

نمودار 6: 84

نمودار7: 86

فصل پنجم : نتیجه گیری.. 88

5-1 مقدمه. 89

5-2 نتیجه گیری.. 89

( منــــابع و مــــآخذ ) 90

1-1 مقدمه

وقوع بحران امری اجتناب ناپذیردرتمام سازمان هاست بنابراین لازم وضروری است كه بحران به طور ویژه ای توجه شود زیراکه اگر به بحرانی توجه نشود افول سازمان رابه دنبال دارد. نداشتن برنامه ریزی صحیح ومناسب برای بحرانها امری ضروری است که درعلم مدیریت می توان به آن دست یافت مدیریت هنربه کارگرفتن منابع موجودبرای استفاده ی بهینه می باشد که دراین حین اگرمدیریت به درستی ایفای نقش كند انگاه می تواند كه یك بحران رابه یك فرصت تبدیل كرد زیرا كه درك بحران نسبی است . مدیریت بامشاهده ی سیستماتیک وتجزیه وتحلیل حوادث به دنبال ابزاری است که به وسیله ی آنها از وقوع بحران جلوگیری کندویااینکه حداقل درزمان وقوع بحران آمادگی لازم را داشته باشند.بحرانها دراثر عوامل مختلف رخ می دهند باید درابتداعلل وعوامل وقوع یک بحران احتمالی راشناسایی وسپس به برنامه ریزی برای آن اقدام نمود.هدف ازبررسی حادثه یابحران دریک بندر هم شناسایی علل وعوامل حوادثی كه در نهایت منجر به بحران می شوند وهم با مطالعه ی انها باعث اطلاع رسانی به مردم می شوند كه بتوانند در هنگام وقوع بحران به چه روش وشیوه ای عمل کنند که حداقل میزان خسارت را کاهش دهند.

یکی ازنیازهای اساسی درسطح بنادر، شناسایی بحران های محتمل می باشد.درحقیقت پایه واساس هر طرح مدیریت شناسایی بحران های محتمل درمحدوده ی طرح است ودر واقع یکی از نخستین نیاز ها برای طرح مدیریت بحران در سطح بنادر شناسایی بحران های محتمل در سطح بندر است.وچنان چه این بحران ها به طور کامل وصحیح شناسایی شوند ، می توان امیدداشت که درنهایت خسارات به حداقل برسند.

باشناسایی بحران های محتمل وارایه راهكارهایی برای كاهش آنها به یك برنامه ریزی درست خواهیم رسید كه به وسیله ی آن بتوانیم بابحران ها به گونه ای عمل کنیم که به مقابله بپردازیم وآمادگی داشته باشیم به عبارتی برای اینکه عملیات کل سازمان به هم نخورد نیازمندمدلی است که بتواند بحران را مدیریت کند. این پژوهش به بررسی علل وعوامل ایجاد بحران در بندر خرمشهر پرداخته شده است.بندر خرمشهر بزرگترین بندر ازاد تجاری ایران است که لازم وضروری است که بحران درآن کنترل شود.در این پژوهش بابررسی کلی علل وعوامل وقوع بحران به راهکارهای مقتضی جهت کاهش حوادث بندرارائه می گردد.

1-2 بیان مساله

به طور خلاصه باید گفت كه بحران به صورت بخش جدای
ی ناپذیر جوامع وسازمان های امروزی است .از دیگر ویژگی بحران ها می توان به غیر عادی بودن آن ها ،كمیاب بودن آنها در تار وپود جوامع امروز رخنه كرده اند.وسازمان هاهر لحظه تحت تاثیر بحران های كوچك وبزرگ اند.بنابرین مدیران سازمان ها باید پیوسته آماده ی رویارویی با بحران ها باشدوبرای جلوگیری از كاهش خسارات به سازمان باید اندیشه ی خاص وویژه ای برای خود در نظر بگیرند.

هدف از مدیریت کردن بحران ، کاهش پتانسیل خطر، اعمال کمک فوری ودرخور به هنگام ضرورت، دستیابی سریع به وضع موجود، جبران وضع خطر وبازگشت به وضع مطلوب. همانطور که گفتم وقوع بحران امری اجتناب ناپذیر است اگر چنانچه به ان توجه نشود افول سازمان رابه همراه می اورد.وبه طور کلی سازمان رابر هم میزند وخسارات جبران ناپذیری بر جای می گذارد. باتوجه به اینکه جوامع پیوسته در حال گسترش هستند وزمانی که حادثه ای اتفاق می افتد به مدت اندکی همه خبر دار می شوند،نحوه ی مدیریت اینحوادث به عهده ی کسانی است که عملیات اثر بخش مدیریت بحران را برنامه ریزی واجرا کنند.در هنگام بررسی یک حادثه در بندر به دنبال آن هستیم که درکنار جمع اوری وبیان حقایق به علل واقعی حوادث، ماهیت، نوع و وسعت ودامنه ضرر وزیان اشار ه کنیم.در این پژوهش به بررسی علل وعوامل وقوع بحران در بندر خرمشهر واینکه چه عواملی احتمال وقوع بیشتری نسبت به سایر عوامل دارند، می پردازیم وسپس در نهایت به طرحی پیشنهادی برای کاهش خسارات و کاهش اثرات مخرب بحران در این بندر اشاره خواهیم کرد. در حقیقت باید به دنبال روشی باشیم که نه تنها به سازمان ضرری وارد نشود بلکه بتوان بحران را که تهدیدی برا ما به حساب می آید به یک فرصت تبدیل نمود.

بنادر نقش اساسی ومهمی در پیشرفت وتجارت واقتصاد جهانی است آنچه كه بر ایجاد بحران در بنادر بیشتر تاثیر گذار است می توانند عوامل طبیعی وبه ویژه عوامل غیر طبیعی بسیاری باشند كه در پژوهش مربوطه به ان اشاره خواهیم كرد.در واقع بحران باید به واسطه ی درک ، کفایت و ذکاوت مورد توجه قرار گیردکه موفقیت در حل بحران حاصل گردد.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

جهان به طرف تشکیل دهکده جهانی در حرکت است. ما در یک جامعه جهانی به سر می‌بریم که اجزای آن به وسیله یک سیستم بسیار پیچیده به هم مرتبط شده‌اند. هنگامی که یک نفت‌کش غول‌پیکر در آلاسکا دچار سانحه می‌شود، یا زمانی که در یک کارخانه در هند گاز سمی نشت می‌کند و یا آنگاه که یک فروند هواپیما در «لانگ ای لند» سقوط می‌کند، در همان لحظه مردم دنیا از این خبرهای ناگوار آگاه می‌شوند و خبرها با سرعت نور به همه جا می‌رسند.. پس از چند دقیقه مردم در سراسر دنیا از این رویدادها آگاه می‌شوند. رسانه‌ها و مردم بی صبرانه در انتظار شنیدن واقعیتها و خبرهای دقیق و توضیحات لازم هستند. مسئولیت این اقدام برعهده کسانی است که عملیاتی اثربخش مدیریت بحران را برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنند..

برای جلوگیری از شدید شدن بحرانها، از بین نرفتن روابط و مصون ماندن سازمانها در مقابل تهدیدات و وقایع ناگوار وجود مدیریت بحران ضروری است. ممکن است با وقوع بحران در بخش خصوصی، شرکتها مشتریان خود را و سازمانهای غیرانتفاعی اعتبار و اعضای خود را از دست بدهند. همچنین دولتها متحمل دردسرهای فراوان شوند.

وضعیت بحرانی قبل از هر چیز به عنوان یک وضعیت غیر قابل بیش بینی ظهور می کند.درسطح وسیع می تواند برجامعه اثرات زیان باری بگذارد ، ازاین جهت مدیریت کردن آن می تواند برای جامعه مفید باشد وعلاوه بر آن امکان دارد که یک بحران رابه یک فرصت مبدل سازد.

مدیریت بحران در بنادر از آن جهت اهمیت دارد که، امروزه صنعت دریا ودریانوردی به عنوان موتور محرکه ی تجارت جهانی است ، و همه از این واقعیت مطلع هستند؛ به عبارتی دیگردرودریانوردی،به عنوان حلقه ی ارتباطی کشورهایی است که از لحاظ جغرافیایی دور از هم اند ودرواقع از طریق دریا وبنادر ساده ترین راه است که بتوانند به یکدیگر مرتبط شوند.زیرا که تجارت دریایی ودریانوردی بین المللی است.ودرواقع کشتی های خارجی نیز می توانند بااخذ ملیت یک کشوروارد بندر مرزی کشور موردنظر شوند وبه تجارت مشغول شوند.بیش از ۸۵تا۹۰درصد از کالاهاازطریق بنادر صادر ووارد می گردند،این ویژگی ها اهمیت بنادر ودریانوردی را آشكار می سازد.لذا ازاین جهت ما باید به دنبال آن باشیم که مانع از وقوع بحران در این گونه مناطق باشیم، ویااینکه بتوانیم حداقل میزان خسارات ناشی از آن را به حداقل برسانیم. بنابراین مدیریت بحران در بنادر ودریانوردی باتوجه به اهمیت انها ،بسیار مهم وضروری است .

درواقع اگر بحران برنامه ریزی ومدیریت نشود، باعث ایجادبحران های دیگری می شود و بحران راتشدید می کند.برنامه ریزی برای مدیریت، موقعیت های بحرانی ، یک بخش مهم روند برنامه ریزی استراتژیک هر سازمان است واهمیت ارتباطات هدایت شده درمواجه بابحران هابرای حفظ اعتبار به کار می گیرند.

بنادر نقاط حساس تجارت اند ودر صورتی که وقوع بحران در آنها مانع از انجام تجارت دراین اماکن شود ؛به اقتصادیک کشور صدمات زیادی واردمی شود.بنابراین باید راهکارهایی دراین رابطه ارایه دهیم که درصورت وقوع ان ها ،بتوانیم انها را مدیریت کرده وازاین جهت مانع از ازاین شویم که عملیات ان به هم بخورد؛زیرا که درصورتی که بحران به وجود بیاید ومدیریت نشود،باعث می شود که یک بندر یا هرسازمان دیگری ،دیگر نتواندبه عملیات خود ادامه
دهد ودر نهایت باعث ویرانی یک سازمان وافول ان شود.برای مدیریت بحران در بنادر باید مطالعات گسترده انجام گیردوبرنامه ای راهبردی تنظیم گیرد.

1-4 اهداف تحقیق

1. آشنایی باطرح های پیشنهادی مدیریت بحران
2. آشنایی باروش های تجزیه وتحلیل حادث
3. معرفی شاخص های مدیریت بحران

1-5 سوالات پژوهش

1. احتمال وقوع چه حوادثی در بندر وجود دارد؟
2. علل وعوامل وقوع بحرانها کدام اند؟