مقاله عوامل احیای تمدّن اسلامی از منظر آموزه­ های دینی و فرمایشات مقام معظم رهبری

مقاله عوامل احیای تمدّن اسلامی از منظر آموزه­ های دینی و فرمایشات مقام معظم رهبری در ۲۰ صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

چکیده

افول و شکوفایی تمدّن ­ها از جریان­های مستمر تاریخ است. و هر تمدّنی در طول حیات خود، مسیر فراز­ها و فرودها، اوج ­ها و حضیض ­ها را طی می­ کند. تمدّن اسلامی نیز پس از چند قرن افول، در پی شکوفایی و خیزشی دوباره است. این­ که با وجود ظرفیت­ های مناسب در جوامع اسلامی، چه عوامل و راهبردهایی می ­تواند بار دیگر شکوفایی تمدّن اسلامی را فراهم آورد، پرسشی است که در مقاله­ی حاضر تلاش شده است بر مبنای آموزه­ های اسلامی و اندیشه­ های معظّم رهبری به آن پاسخ داده شود. در این تحقیق، با تعمّق و تأمل در آموزه­های مذکور به دست آمد که: بازگشت به اسلام و تقویت روح ایمان، تلاش و همّت علمی، تقویت قدرت دفاعی و نظامی، اقتدار و توان اقتصادی و اتّحاد و همبستگی جوامع اسلامی و ارتباط و تبادل فرهنگی جوامع اسلامی با سایر جوامع، از جمله عواملی هستند که اقتدار و شوکت دوباره­ی تمدّن اسلامی را به ارمغان خواهد آورد.

کلید واژگان: فرهنگ و تمدّن، تمدّن اسلامی، جوامع مسلمان، احیای تمدّن.

Abstract

The decline and prosperity of civilization are the continuous flow of history. Every civilization throughout its life will be over, the path, downs and landings, peak and trough. Islamic civilization after centuries of decline, following the boom and the rise again. Despite this potential right in Islamic societies, what factors and strategies that can  again flourishing Islamic civilization provided is a question that the present paper an attempt has based Islamic teachings and commands of the Supreme leadership to be answered. In this research, ponder and reflect on the teachings of the come back to Islam and strengthen the spirit of faith, effort and scientific efforts, strengthening defense and military strength, economic strength and the power and unity of the Islamic community and communication Muslim cultural exchange with other nations, including factors that re authority and glory of Islamic civilization will bring.

Keywords: Culture and Civilization, Islamic Civilization and Muslim communities, reviving civilization.

۱٫ مقدمه

تمدّن مهم ­ترین عامل هویت­بخش به ملل و جوامع به شمار می ­رود، از این­ رو همواره ملّت ­ها در تلاشند تا تعلقات تمدّنی خود را بازسازی و احیا کنند. جوامع اسلامی و ملّت ایران اسلامی نیز از این قاعده مستثنا نیستند.

برخی بر این باورند که «تمدّن، امری تاریخی، سپری شده و مربوط به گذشته است که با گذر زمان دچار فرسایش، افول خواهد شد. که اساس این قاعده، انحطاط حیات تمدّن ­ها نیز اجتناب ­ناپذیر خواهد بود»(مفتخری، ش۲، ص۴). امّا گروهی نیز این نظریه را رد کرده و معتقدند«دولت ­ها پدید می­ آیند و می­ میرند، ولی تمدّن ­ها نه مانند ارگانیسم پدید می ­آیند و نه مثل آن از بین می­ روند. البته، هر تمدّنی ممکن است چندین قلّه داشته باشد و فراز­ها و فرودهایی را به خود ببیند. پس، هر تمدّن در مسیر خود طی دوره ­ای شکوفا می­ شود، سپس دچار تنزّل ­می­ گردد، و بعد از این حالت نیز، دوباره مسیر اوج را در پیش خواهد گرفت و شکوفایی خود را باز می ­یابد»(ابن خلدون، ۱۳۵۹، ج۱، ص۳۳۴).

تمدّن اسلامی نیز در مسیر خود متحرّک و زنده بوده و در مراحلی از سیری تاریخی خود اقتداری مثال زدنی را کسب کرده، و در دورانی نیز موضع و جایگاه شوکت آن، مورد هجمه­ فرهنگ ­های مهاجم قرار گرفته است. امّا پس از این حملات، این فرهنگ دوره­ پیشرفت را آغاز کرده است. در این میان، ملّت ایران ابتدا پیوندی ناگسستنی با این فرهنگ برقرار کرده است تا جایی که از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که فرمودند:

«أعظم الناس نصیباً فی الاسلام أهل فارس»(متقی هندی، ۱۴۰۴، ج۱۲، ص۳۹۰؛ محمّدی ری­شهری، ۱۳۷۵، ج۳، ص۲۳۹۰)؛ «بزرگترین بهره از اسلام از آن مردم فارس است».

سپس، این ملّت در طول دوران تاریخ خود، همواره در استواری، قوّت ­بخشی و اعتلای این فرهنگ و تمدّن نقشی بسیار مؤثر و تأثیر گذار داشته است. و طی اعصار مختلف، در برابر حملات دشمنان به این فرهنگ، نیز نقشی سازنده و احیا کننده­ را ایفا نموده است.

اکنون نیز این ملّت مسلمان با وجود تمام تلاش­­ های دشمنان، همچون سدّی محکم در مقابل جبهه­ استکبار ایستاده است و در راه پیشرفت فرهنگ و تمدّن اسلامی گام برمی ­دارد. مقام عظمای ولایت، در این باره فرمودند:

«ملّت ایران به رغم خواست استکبار و قطب ­هاى قدرت در جهان، در بسیارى از زمینه­ هاى زندگى پیش رفته است و به همه­ نتایج و اهداف خود نیز دست خواهد یافت و تردیدى نیست که قادر خواهد بود تمدّنى نوین را بر اساس اسلام بنا نهاده و مانند خورشیدى تابناک در دنیاى اسلام بدرخشد»(دیدار با مردم استان مازندران، تاریخ سخنرانى: ۲۷/۷/۱۳۷۴).

از آن­جا که به سبب تلاش ­های گسترده و متنوّع­ جبهه­ی کفر و استکبار، جبهه­ی ملل مسلمان ضرباتی را متحمّل شده و این آسیب پیوند­های این جوامع با فرهنگ و تمدّن اسلامی را تحت شعاع قرار داده است، لذا این نوشتار در پی آن است که با بهره­ گیری از آموزه­های وحیانی دین مبین اسلام و فرامین و رهنمون های مقام معظّم رهبری، عوامل احیای تمدّن اسلامی را ارائه و مورد بررسی قرار دهد.

چارچوب مقاله:

چکیده فارسی

چکیده انگیسی

۱٫ مقدمه

۲- مفاهیم تحقیق

الف) تمدّن

ب) تمدّن اسلامی

۳٫ عوامل احیای تمدّن اسلامی 

الف) بازگشت به اسلام و تقویت روح ایمان

ب) تلاش و همّت علمی

ج) تقویت قدرت دفاعی و نظامی

د) اقتدار و توان اقتصادی

ه) اتّحاد و همبستگی

و) ارتباط و تبادل فرهنگی

۴٫ نتیجه­ ­مقاله

منابع و مآخذ