ارزیابی عملکرد شرکت ها با روش تحلیل پوششی داده ها

دانلود پایان نامه  کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی

ارزیابی عملکرد شرکت های تعاونی

هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد شرکت های تعاونی با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها  DEA بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد

چکیده
یکی از دغدغه های مدیران سازمان ها، آگاهی آنها از عملکرد سیستم های تحت مدیریت آنهاست. هدف اصلی این تحقیق، یافتن مقادیر کارایی هر یک از شرکت های تعاونی شهرستان رشت و شناسایی دلایل ناکارایی شرکت های تعاونی مورد بررسی با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها می باشد. در نهایت درصدد ارائه راهکارهای منطقی بهبود عملکرد شرکت های تعاونی و ارائه استراتژی مناسب با استفاده از این تکنیک هستیم. کارایی هر یک از واحدهای شرکت های تعاونی به عنوان متغیر وابسته و شاخص های ورودی و خروجی به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته می شوند.

پژوهش حاضر فرضیه ندارد، بلکه سنجش کارایی، مقایسه و تحلیل صورت می گیرد. این تحقیق در سطح شرکت های تعاونی شهرستان رشت انجام می شود و بالطبع قابلیت اجرا در شرکتهای تعاونی را دارد. نوع و روش تحقیق، تحلیلی ـ توصیفی بوده،روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات، اسنادو مدارک موجود در شرکت های تعاونی شهرستان رشت بوده و در نهایت داده های مرتبط به شاخص ها با استفاده از مدل انتخابی و تحت نرم افزار DEA-SOLVERحل شده و خروجی ها تحلیل شدند. 

کلید واژگان: تحلیل پوشش داده ها (DEA)، کارایی، ارزیابی عملکرد، رتبه بندی، ترازنامه.

ضرورت و اهمیت تحقیق
ارزیابی عملکرد به عنوان یکی از ضروری ترین زیر مجموعه های وظیفه کنترل ـ یکی از چهار عنصر دانش سازمان و مدیریت ـ در سازمانها است که به اندازه گیری و سنجش وضع موجود می پردازد تا بتوان از آن به عنوان مبنایی جهت تصمیم گیری در مورد ادامه، تعدیل و یا جلوگیری از کاری که در حال انجام است استفاده نمود. سیستم ارزیابی کارایی سازمان ها، یک مکانیزم مهم کنترل در راستای خط مشی ها و سیاست های کلی سازمان بوده و اطلاعات مهم و حیاتی را در خصوص میزان تناسب و سازگاری کارایی واحدها با برنامه ها، در اختیار مدیران قرار می دهند، البته وقوع این امر در گرو آن است که:
نظام ارزیابی کارایی از جامعیت کافی برخوردار باشد تا نتایج آن قابل استفاده بوده و تمام جوانب فعالیت ها را مدنظر قرار دهد (اداره تحقیقات و برنامه ریزی، ۱۳۸۴).

 اهداف تحقیق
هدف اساسی این تحقیق ارزیابی عملکرد شرکت های تعاونی شهرستان رشت با استفاده از مدل DEA است. در این راستا اهداف فرعی تحقیق نیز که مدنظر است عبارتند از:
–    شناخت شاخص های مؤثر بر عملکرد شرکت های تعاونی شهرستان رشت و تعیین میزان کارایی و ناکارایی آنها و نیز نقاط قوت و ضعف آنها وهمچنین رتبه بندی شرکت های تعاونی شهرستان رشت
–    شناسائی شرکت های تعاونی الگو به عنوان تعاونی های کارا ـ شناخت میزان اثرگذاری شاخص های مؤثر بر کارائی و برنامه ریزی به منظور استفاده بهینه از تمام پتانسیل های موجود در زمینه ارائه خدمت. ارائه تصمیمات یا راهکارهایی برای شرکت های ناکارا.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه    ۲
۱-۲- بیان مسئله    ۲
۱-۳- ضرورت و اهمیت تحقیق    ۳
۱-۴- اهداف تحقیق    ۴
۱-۵- سؤالات تحقیق    ۴
۱-۶- فرضیه ها    ۴
۱-۷- مدل مفهومی    ۴
۱-۸- قلمروتحقیق    ۶
۱-۸-۱قلمرو موضوعی    ۶
۱-۸-۲قلمرو مکانی    ۶
۱-۸-۳- قلمرو زمانی    ۶
۱-۹- تعریف واژه ها و اصطلاحات    ۶

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه    ۱۰
۲-۱-۱شرکت تعاونی    ۱۰
۲-۲- مروری بر ادبیات موضوع    ۱۱
۲-۲-۱- تعاریف ارزیابی عملکرد    ۱۱
۲-۲-۲- سابقه ارزیابی عملکرد    ۱۲
۲-۲-۳- تاریخچه ارزیابی عملکرد در ایران    ۱۲
۲-۲-۴- فرایند ارزیابی؛ مراحل ارزیابی عملکرد    ۱۳
۲-۲-۵- اثرات ارزیابی عملکرد    ۱۴
۲-۲-۶- اهمیت ارزشیابی عملکرد    ۱۴
۲-۲-۷- ابعاد ارزیابی عملکرد    ۱۵
۲-۲-۷-۱عملکرد کارکنان    ۱۵
۲-۲-۷-۲ارزیابی عملکرد بخشی از یک سازمان    ۱۵
۲-۲-۷-۳- ارزیابی عملکرد مدیر    ۱۵
۲-۲-۸- تعریف کارایی    ۱۶
۲-۲-۹- مفهوم بهره وری    ۱۷
۲-۲-۱۰ روشهای کلی اندازه گیری کارایی    ۱۹
۲-۲-۱۰-۱روشهای پارامتری    ۱۹
۲-۲-۱۰-۲ روشهای غیرپارامتری    ۱۹
۲-۲-۱۱انواع کارایی    ۲۲
۲-۲-۱۱-۱ کارایی فنی یا تکنیکی    ۲۲
۲-۲-۱۱-۲ کارایی تخصیصی    ۲۳
۲-۲-۱۱-۳ کارایی اقتصادی    ۲۳
۲-۲-۱۱-۴ کارایی مقیاس    ۲۳
۲-۲-۱۲ روش تحلیل پوشش دادهها    ۲۴
۲-۲-۱۳ اندازه گیری کارایی با روش تحلیل پوششی داده ها    ۲۶
۲-۲-۱۳-۱ روش تابع مرزی تصادفی    ۲۶
۲-۲-۱۳-۲روش تحلیل پوششی داده ها    ۲۶
۲-۲-۱۴ تحلیل پوششی داده ها    ۲۷
۲-۲-۱۵ انواع مدلهای تحلیل پوششی داده ها    ۳۰
۲-۲-۱۶ مزایای روش تحلیل پوششی دادهها    ۳۷
۲-۲-۱۷معایبDEA    ۳۷
۲-۲-۱۸ ویژگیهای تحلیل پوششی داده ها    ۳۸
۲-۲-۱۹ قابلیتهای کاربردی تحلیل پوششی دادهها    ۳۸
۲-۲-۲۰ رتبه بندى در روش تحلیل پوششی دادهها    ۳۸
۲-۳ پیشینه تحقیق    ۳۹
۲-۳-۱ تحقیقات خارجی    ۳۹
۲-۳-۲ تحقیقات داخلی    ۴۲

فصل سوم: روش شناسی تحقیق
۳-۱ مقدمه    ۴۶
۳-۲ جامعه آماری    ۴۶
۳-۳ پارامترها    ۴۷
۳-۳-۱  ورودی ها    ۴۷
۳-۳-۲ خروجی ها    ۴۷
۳-۴ شاخص ها (پارامترهای) ورودی    ۴۸
۳-۴-۱ کل دارایی    ۴۸
۳-۴-۲ حقوق صاحبان سهام    ۴۹
۳-۵ شاخص ها (پارامترهای) خروجی    ۵۰
۳-۵-۱ نسبت جاری    ۵۰
۳-۵-۲ سود خالص    ۵۱
۳-۵-۳ شاخص EPS    ۵۲
۳-۵-۴ رشد فروش    ۵۳
۳-۶ روش گردآوری داده ها    ۵۴
۳-۷ روش های آماری مورد استفاده    ۵۴
۳-۸ درباره نرم افزار DEA-SOLVER    ۵۵

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
۴-۱ مقدمه    ۵۷
۴-۲اطلاعات تحلیلی برای DMUها توسط DEA-SOLVER    ۵۷
۴-۲-۱ تجزیه تحلیل شرکتهای تعاونی با مدل CCR-Inputو CCR-Output    ۵۷
۴-۲-۲تجزیه تحلیل شرکتهای تعاونی با مدل BCC-InputوBCC-Output    ۹۶
۴-۳ رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارادرمدلCCR-InputوCCR-Output    ۱۳۳
۴-۳-۱ واحدهای کارا  در سال ۹۰  در مدلCCR-InputوCCR-Output    ۱۳۳
۴-۳-۲واحدهای ناکارا در سال ۹۰  درمدلCCR-InputوCCR-Output    ۱۳۳
۴-۳-۳واحدهای کارا در سال ۹۱درمدلCCR-InputوCCR-Output    ۱۳۴
۴-۳-۴واحدهای ناکارا در سال ۹۱  درمدلCCR-Input وCCR-Output    ۱۳۴
۴-۴رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا درمدل BCC-Input  و BCC-Output    ۱۳۵
۴-۴-۱واحدهای کارا درسال ۹۰  درمدلBCC-InputوBCC-Output    ۱۳۵
۴-۴-۲ واحدهای ناکارا درسال ۹۰  درمدلBCC-InputوBCC-Output    ۱۳۵
۴-۴-۳واحدهای کارا درسال ۹۱  درمدلBCC-InputوBCC-Output    ۱۳۶
۴-۴-۴واحدهای ناکارا درسال ۹۱  درمدلBCC-Input وBCC-Output    ۱۳۶

فصل پنجم: خلاصه و نتیجه گیری
۵-۱ مقدمه    ۱۳۸
۵-۲ خلاصه و نتیجه گیری    ۱۳۸
۵-۳ محدودیت های تحقیق    ۱۳۹
۵-۴ پیشنهادهای کاربردی تحقیق    ۱۳۹
۵-۵ پیشنهاد برای تحقیقات آتی    ۱۴۰
۵-۶ فهرست منابع و مآخذ    ۱۴۱
۵-۶-۱ منابع فارسی    ۱۴۱
۵-۶-۲ منابع انگلیسی    ۱۴۵

فهرست جداول
جدول۳-۱- کل دارایی    ۴۸
جدول۳-۲- حقوق صاحبان سهام    ۴۹
جدول۳-۳- نسبت جاری    ۵۰
جدول۳-۴- سود خالص    ۵۱
جدول۳-۵- شاخص EPS    ۵۲
جدول۳-۶- رشد فروش    ۵۳
جدول۴-۱- تجزیه تحلیلDEA برای مدلCCR ورودی محور سال ۹۰    ۵۸
جدول۴-۲- جدول وزنی DEA برای مدلCCR ورودی محور سال ۹۰    ۶۲
جدول۴-۳- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR ورودی محور سال ۹۰    ۶۳
جدول۴-۴- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR ورودی محور سال ۹۰    ۶۵
جدول۴-۵- تجزیه تحلیلDEA برای مدلCCR خروجی محور سال ۹۰    ۶۸
جدول۴-۶- جدول وزنی DEA برای مدلCCR خروجی محور سال ۹۰    ۷۲
جدول۴-۷- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR خروجی محور سال ۹۰     ۷۳
جدول۴-۸– رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR خروجی محور سال ۹۰    ۷۵
جدول۴-۹- تجزیه تحلیلDEA برای مدلCCR ورودی محور سال ۹۱    ۷۸
جدول۴-۱۰- جدول وزنی DEA برای مدلCCR ورودی محور سال ۹۱    ۸۲
جدول۴-۱۱- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلCCRورودی محور سال ۹۱    ۸۳
جدول۴-۱۲- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR ورودی محور سال ۹۱    ۸۵
جدول۴-۱۳- تجزیه تحلیلDEA برای مدلCCR خروجی محور سال ۹۱    ۸۷
جدول۴-۱۴- جدول وزنی DEA برای مدلCCR خروجی محور سال ۹۱    ۹۱
جدول۴-۱۵- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR خروجی محور سال ۹۱    ۹۲
جدول۴-۱۶- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR خروجی محور سال ۹۱    ۹۴
جدول۴-۱۷- تجزیه تحلیلDEA برای مدلBCC ورودی محور سال ۹۰    ۹۷
جدول۴-۱۸- جدول وزنی DEA برای مدلBCC ورودی محور سال ۹۰    ۱۰۱
جدول۴-۱۹- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC ورودی محور سال ۹۰    ۱۰۲
جدول۴-۲۰- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC ورودی محور سال ۹۰     ۱۰۴

جدول۴-۲۱- تجزیه تحلیلDEA برای مدلBCC خروجی محور سال ۹۰    ۱۰۶
جدول۴-۲۲- جدول وزنی DEA برای مدلBCC خروجی محور سال ۹۰    ۱۱۰
جدول۴-۲۳- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC خروجی محور سال ۹۰    ۱۱۱
جدول۴-۲۴- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC خروجی محور سال ۹۰    ۱۱۳
جدول۴-۲۵- تجزیه تحلیلDEA برای مدلBCC ورودی محور سال ۹۱    ۱۱۵
جدول۴-۲۶- جدول وزنی DEA برای مدلBCC ورودی محور سال ۹۱    ۱۱۹
جدول۴-۲۷- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC ورودی محور سال ۹۱    ۱۲۰
جدول۴-۲۸- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC ورودی محور سال ۹۱     ۱۲۲
جدول۴-۲۹- تجزیه تحلیلDEA برای مدلBCC خروجی محور سال ۹۱    ۱۲۴
جدول۴-۳۰- جدول وزنی DEA برای مدلBCC خروجی محور سال ۹۱    ۱۲۸
جدول۴-۳۱- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC خروجی محور سال ۹۱    ۱۲۹
جدول۴-۳۲- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC خروجی محور سال ۹۱    ۱۳۱

فهرست نمودارها
نمودار۱-۱- مدل مفهومی    ۵
نمودار۲-۲- انواع کارایی از دیدگاه فارل    ۲۲
نمودار۲-۳- روش تحلیل پوششی داده ها    ۲۶
نمودار ۲-۴- مرز فارل     ۲۷
نمودار۲-۵- مرز فارل برای مدل MAJ    ۳۴
نمودار۴-۱- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR ورودی محور سال ۹۰    ۶۴
نمودار۴-۲- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR ورودی محور سال ۹۰    ۶۶
نمودار۴-۳- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR خروجی محور سال ۹۰     ۷۴
نمودار۴-۴ – رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR خروجی محور سال ۹۰    ۷۶
نمودار۴-۵- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلCCRورودی محور سال ۹۱    ۸۴
نمودار۴-۶- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR ورودی محور سال ۹۱    ۸۶
نمودار۴-۷- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR خروجی محور سال ۹۱    ۹۳
نمودار۴-۸- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلCCR خروجی محور سال ۹۱    ۹۵
نمودار ۴-۹- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC ورودی محور سال ۹۰    ۱۰۳
نمودار۴-۱۰- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC ورودی محور سال ۹۰     ۱۰۵
نمودار۴-۱۱- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC خروجی محور سال ۹۰    ۱۱۲
نمودار۴-۱۲- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC خروجی محور سال ۹۰    ۱۱۴
نمودار۴-۱۳- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC ورودی محور سال ۹۱    ۱۲۱
نمودار۴-۱۴- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC ورودی محور سال ۹۱     ۱۲۳
نمودار۴-۱۵- رتبه بندی تشخیص واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC خروجی محور سال ۹۱    ۱۳۰
نمودار۴-۱۶- رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا مدلBCC خروجی محور سال ۹۱    ۱۳۲